Pobyt w nadmorskim kurorcie, górskim ośrodku, na koloniach i obozach harcerskich, u babci na wsi, pod namiotem, w domku letniskowym lub pracowniczych ośrodkach wczasowych - tak wyglądały wakacje Polaka w minionych dziesięcioleciach. Nie było klimatyzacji, luksusów i technologii ułatwiającej życie, ale i tak wspomnienia z tych wakacji pozostały najpiękniejsze.
Turystyka pobytowa i wycieczkowa w minionych latach była związana głównie z działalnością Funduszu Wczasów Pracowniczych, który przysługiwał każdemu pracownikowi oraz masowych organizacji turystycznych, głównie PTTK. Fundusz Wczasów Pracowniczych zapewniał możliwość wypoczynku pracownikom dużych zakładów pracy.
Szczytem luksusu był wyjazd za granicę. Dziś, kiedy bez problemu, a nawet bez paszportu, możemy przemieszczać się między najgorętszymi plażami świata, trudno uwierzyć w to, że kiedyś odpowiednikiem Włoch, czy Tajlandii dla Polaków były Bułgaria i Rumunia.
Nietrudno znaleźć kogoś, kto chociaż raz spał w namiocie, czy przyczepie kempingowej podczas wakacyjnego wyjazdu. Taki sposób wypoczywania dziś może wydawać się raczej niekomfortowy.
Państwowe przedsiębiorstwa posiadały własne ośrodki wczasowe, w których organizowano wypoczynek dla dzieci swoich pracowników. Na potrzeby organizacji letnich kolonii dla dzieci adaptowano też szkoły we wsiach i w miastach.
Dni na takich wakacjach upływały pod znakiem zabawy na świeżym powietrzu, grach sportowych oraz wycieczkach krajoznawczych.
Mnóstwo dzieci wyjeżdżało wtedy na kolonijne lub wędrowne obozy harcerskie. Dzieci z miast wyjeżdżały na obozy na wieś, a te z obszarów rolniczych spędzały lato w mieście. Kolonie były często jedyną okazją w roku, by dzieci wyjechały poza swoje miejsce zamieszkania i zobaczyły inny świat. Oprócz kolonii popularne były także wędrowne obozy harcerskie.
Później wymyślono półkolonie. Organizowano je w szkołach, ośrodkach kultury i świetlicach miejskich. Dzieci przez cały dzień miały zapewnioną opiekę i wyżywienie. Uczestniczyły w różnych zajęciach tematycznych, grach i zabawach, a po całym dniu wracały na noc do swoich domów.
Oprócz półkolonii różne ośrodki kulturalne i edukacyjne organizowały akcję "Lato w mieście". W jej ramach dzieci mogły na dogodnych warunkach lub całkowicie za darmo skorzystać z basenów, zobaczyć spektakl teatralny czy film.
Dzieci dużo czasu organizowały sobie same — co jest nie do pomyślenia w obecnych czasach. Puszczały latawce, bawiły się w fontannach, miejskich skwerach, ogródkach jordanowskich. Kwitło życie na podwórku: niezapomniane zabawy na kocu, skakanka, gra w kapsle to tylko niektóre z zabaw tego okresu.
Początek wakacji był to czas, w którym znaczna część młodych ludzi poszukiwała okazji, by sobie dorobić. Taką możliwość gwarantowały Ochotnicze Hufce Pracy, które dawały możliwość zatrudnienia oraz aktywizacji zawodowej w różnych zakładach pracy, a za zarobione pieniądze można było pojechać na wakacyjny wypad.
Ludności wiejskiej odpoczynek często nie dotyczył. Mieszkańcy wsi zapraszali swoich krewnych z miasta do siebie, by ci pomagali im przy żniwach, fundując tym samym upragniony pobyt na łonie natury. Dzieci z miasta miały w ten sposób szansę spędzić beztroski czas na łonie natury, poznać wiejskie życie, tak odmienne od ich codzienności i zaangażować się w pomoc na roli.
Prezentowana wystawa pt. "Wypoczynek letni w latach minionych" składa się z 42 obiektów. Są pośród nich fotografie, ulotki ośrodków wczasowych, filmy, a także artykuły prasowe. Najstarszym obiektem jest fotografia z 1969 r. prezentująca dzieci i młodzież nad wodą w Gołuchowie, a najmłodszym ulotka promocyjna ośrodka wypoczynkowego w Przesiece z 2000 r. Wykorzystane w wystawie materiały pochodzą z takich zespołów jak: Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, Spuścizna Stanisława Uczkiewicza z Kalisza, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, Spuścizna Wojciecha Krenza z Kalisza. Materiały filmowe pochodzą z zespołu Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu.
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z wirtualną ekspozycją!
Wypoczynek dzieci i młodzieży nad wodą w Gołuchowie 22 lipca 1969 r. APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 105
Ulotka ośrodka wczasowego w Pobierowie będącego miejscem wypoczynku pracowników Zakładów Przetwórstwa Dziewiarskiego "POLO" w Kaliszu. Ulotka powstała w latach 70-80. XX w. APK, Spuścizna Stanisława Uczkiewicza z Kalisza, sygn. 45
Skacząca dziewczynka nad rzeką Prosną w Piwonicach koło Kalisza. Fotografia z 1971 r. APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 115
Fotografia z 1971 r. prezentująca grupę dzieci bawiących się w morzu w Międzyzdrojach. APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 116
Grupa dzieci na spacerze w ogródku jordanowskim w Kaliszu w 1974 r. APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 117
Fotorelacja z rodzinnego wyjazdu do Zakopanego państwa Pytlińskich z synami Pawłem i Wojtkiem w dniach 17 czerwca - 1 lipca 1976 r. - członków zakładowego koła PTTK "POLO" w Kaliszu, która zamieszczona została w Kronice Koła Zakładowego PTTK "POLO" w Kaliszu z lat 1975-1976. APK, Spuścizna Stanisława Uczkiewicza z Kalisza, sygn. 174
Fotografia prezentująca grupę dzieci biorących udział w "nieobozowej" letniej akcji w 1979 r. w jednej z baz ZHP w Kaliszu. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1595, f. 7
Fotografia z 1979 r. prezentująca wczasowiczów na campingu WPPG "Prosnawia" w Antoninie. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1595, f. 8
Fotografia z 1979 r. prezentująca jeden z obiektów sportowo-rekreacyjnych przekazanych do użytku społeczeństwu kaliskiemu w Bolesławcu. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1595, f. 10
Fotografia z sierpnia 1979 r. prezentująca dzieci w kolejce wąskotorowej wykonanej przez załogę ZNTK i DRKP w Ostrowie Wielkopolskim. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1595, f. 13
Artykuł z "Ziemi Kaliskiej" z dnia 12 sierpnia 1979 r. zamieszczony w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu z lat 1975-1995, opisujący pracę junaków podczas letnich wakacji organizowaną przez Ochotnicze Hufce Pracy w Przetwórni Owocowo-Warzywnej przy ul. Wrocławskiej, Mostowej i na Winiarach w Kaliszu. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46, s. 35
Fotografie prezentujące dzieci i dorosłych wypoczywających na plaży w Antoninie w 1980 r. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1621, f. 4, 9, 22-23
Fotografia z 1980 r. prezentująca grupę małych chłopców grających w piłkę. APK, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 106
Fotografia z 1980 r. prezentująca bawiące się dzieci na letnim festynie w Antoninie. APK, Urząd Wojewódzki w Kaliszu, sygn. 1621, f. 5-6, 11, 16, 19, 26
Fotografia z 1980 r. prezentująca budowę domków letniskowych na terenie ośrodka wypoczynkowego w Gołuchowie. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 18
Fotografia z 1980 r. prezentująca bar Leśny GS Pleszew znajdujący się na terenie Gołuchowskiego Ośrodka Wypoczynkowego. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 5
Fotografia z 1980 r. prezentująca ośrodek wypoczynkowy w Gołuchowie. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 5
Fotografia z 1980 r. zamieszczona w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu z lat 1975-1995 prezentująca junaczki na zbiórce w czasie akcji "Lato 80". APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46, s. 54
Fotografia prezentująca obóz kaliskich harcerzy w Jarosławcu w 1981 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 43
Artykuł z "Trybuny Ludu" z dnia 13 maja 1981 r. zamieszczony w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu w latach 1975-1995 pt. Kto zatrudni młodzież z OHP, w którym opisano rozpoczęcie akcji "Lato OHP 81". Ilość chętnej wówczas młodzieży do spędzenia wakacji "na własny rachunek" była wielokrotnie większa niż miejsc pracy, dlatego w wielu szkołach trzeba było wprowadzić selekcję wśród zgłaszającej się do pracy młodzieży. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46, s. 61
Fotografie z 1982 r. zamieszczone w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu w latach 1975-1995 r. prezentujące młodzież podczas wypoczynku w trakcie zgrupowania ZPOW-u w Kaliszu. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46, s. 84
Grupa harcerzy podczas VIII Zlotu Nieprzetartego Szlaku w Mikorzynie w maju 1985 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 175
Odpoczywający na polu namiotowym w Antoninie w czerwcu 1985 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 1188
Pociąg z dziećmi kursujący na terenie ośrodka wypoczynkowego Piaski-Szczygliczka w Ostrowie Wielkopolskim w 1985 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 117
Fotografia z 1985 r. prezentująca kajaki przy pomoście nad zalewem w Gołuchowie. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 219
Dom wczasowy kaliskiego Urzędu Wojewódzkiego w Brzezinach w 1985 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 198
Ośrodek wypoczynkowy w Ostrzeszowie w 1985 r., na terenie którego znajdował się odkryty basen z blokami i trampolinami do skoków. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 117
Dzieci stojące przed pociągiem z wagonami w 1985 r. Uczestniczyły one w wakacyjnych zajęciach organizowanych wówczas przez Spółdzielnię im. XXXV-lecia w Kaliszu. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 227
Na fotografii dzieci podczas wakacyjnego festynu sportowo-rekreacyjnego w Kaliszu w 1985 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 125
Fotografia z 1986 r. prezentująca odjeżdżającą młodzież szkolną z województwa kaliskiego na kolonie do Charkowa. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 394
Harcerze podczas "Nieobozowej" Letniej akcji w Kobylej Górze w 1986 r. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 276
Fotografia z 1986 r. prezentująca dzieci bawiące się na placu zabaw w Kaliszu przy ul. Obozowej. APK, Dziennikarska Spółdzielnia Pracy "Ziemia Kaliska" w Kaliszu, sygn. 243
Fragment artykułu z "Gazety Poznańskiej" z dnia 3 sierpnia 1988 r. zamieszczonego w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu z lat 1975-1995, opisującego organizowane przez Kombinat PGO Naramowice międzynarodowe zgrupowania OHP. Na zgrupowaniu przebywało wówczas 78 osób z NRD oraz żeński hufiec ze Słupska złożony z 19 uczennic Liceum Medycznego. Młodzież niemiecka zatrudniona była przy zrywaniu owoców — czereśni i wiśni w Pamiątkowie, polska grupa pracowała w szklarniach. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46
Fotografie z dnia 8 sierpnia 1988 r. wykonane przez Wojciecha Krenza z Kalisza prezentujące wczasowiczów odpoczywających na plaży w Gołuchowie. APK, materiały poza ewidencją
Wycinek artykułu z "Głosu Wielkopolskiego" z dnia 19 sierpnia 1988 r. zamieszczony w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu z lat 1975-1995 r. pt. Barwy pracy i wypoczynku z OHP w Kaliskiem. Poruszono w nim temat pracy młodzieży w kaliskich zakładach pracy m.in. w Zakładach Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego w Kaliszu. Dzięki ich pomocy firma ta dostarczyła wówczas około 2000 ton więcej wyrobów. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46
Artykuł z "Ziemi Kaliskiej" z dnia 21 lipca 1989 r. zamieszczony w Kronice Komendy Wojewódzkiej OHP w Kaliszu z lat 1975-1995 r. pt. Praca, wypoczynek i... wyróżnieni, w którym opisano województwo kaliskie i wojewódzką komendę OHP, które należały do przodujących w kraju pod względem organizacji pracy sezonowej dla młodzieży, a co za tym idzie były w związku z tym wielokrotnie nagradzane. APK, Komenda Wojewódzka Ochotniczych Hufców Pracy w Kaliszu, sygn. 46
Film z 1992 r. prezentujący ośrodek wypoczynkowy w Brzezinach, gdzie swoje letnie wakacje spędzali pracownicy kaliskich zakładów pracy — nauczyciele, rzemieślnicy, czy pracownicy Urzędu Wojewódzkiego w Kaliszu. APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 22
Sonda uliczna z 1992 r. przeprowadzona wśród mieszkańców Kalisza podczas, której zapytano ich o to, gdzie spędzają wakacje? APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 22
Film z 1993 r. prezentujący oferty kaliskich biur podróży na wakacje. APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 37
Sonda uliczna z 1996 r., podczas której zapytano mieszkańców Kalisza, gdzie spędzą wakacje. APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 109
Film z 1996 r. prezentujący oferty kaliskich biur podróży na zagraniczne i krajowe wakacje. APK, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, sygn. 131
Ulotka ośrodka wczasowego z miejscowości Przesieka, będącego miejscem wypoczynku pracowników Zakładów Przetwórstwa Dziewiarskiego POLO w Kaliszu. Ulotka pochodzi z 2000 r. APK, Spuścizna Stanisława Uczkiewicza z Kalisza, sygn. 43
