Światowy Dzień Poezji obchodzony jest corocznie 21 marca, a ustanowiony został przez UNESCO jesienią 1999 roku. Główne uroczystości tego święta odbywają się w Paryżu, jego celem jest promocja czytania, pisania, publikowania i nauczania poezji na całym świecie.
Słowo poezja pochodzi z języka greckiego i oznacza tworzenie, wytwórczość oraz sztukę poetycką. Według współczesnych słowników słowo to oznacza zarówno samą pracę poety (inaczej nazywaną rzemiosłem poetyckim) jak i jej wytwory (inaczej określane jako wiersze).
Początkowo słowo to miało dość szerokie znaczenie i mogło być stosowane bardzo swobodnie np. na określenie wszystkich utworów o charakterze fikcjonalnym, czy też na nazwanie wszelkich utworów wierszowanych, w tym wierszowanych poematów filozoficznych lub traktatów naukowych. Słowo zostało całkowicie spolszczone dopiero w dobie oświecenia, kiedy to było już powszechnie stosowanym terminem. Oznaczało ówcześnie swoiste wytwory działalności artystycznej, ale też zasady ich tworzenia. To ostatnie znaczenie zostało w XIX w. wchłonięte przez pojęcie "poetyka", natomiast "poezją" nazywano już tylko utwory wierszowane. Słowa używano również czasami na określenie tego, co piękne i wzniosłe.
Przygotowana wystawa poświęcona tematyce poezji prezentuje materiały archiwalne pochodzące z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu.
Ekspozycja składa się z 30 obiektów. Są pośród nich wiersze o charakterze patriotycznym, (często pisane z obozu) lub prześmiewczym, a także teksty piosenek. Najstarszym obiektem jest list w formie półurzędowej pisany wierszem z lat 1826-1831, najmłodszym zaś tomik wierszy Maryli Siarkiewicz pt. "Boże Narodzenie w ludowym stroju" z 2001 r.
Wykorzystane w wystawie materiały pochodzą z takich zespołów jak: Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, Spuścizna rodzin Stadtmüllerów i Jóźwiaków, Zbiór fotografii, wydawnictw i druków ulotnych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", Zbiór fotografii i pocztówek, Spuścizna Henryka Wrotkowskiego z Kalisza, Komisja Zakładowa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przy Kombinacie Budownictwa Komunalnego w Kaliszu, Zbiór druków ulotnych, Spuścizna rodziny Siarkiewiczów z Kalisza, Spuścizna Stefana Niziołka z Woli Droszewskiej.
Serdecznie zapraszamy do zapoznania się z wirtualną ekspozycją!
List w formie półurzędowej pisany wierszem z lat 1826-1831 od byłego Naddzierżawcy Ekonomii Pajęczno Maruszewskiego do Józefa Radoszewskiego byłego Prezesa Komisji Województwa Kaliskiego.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1183
Laurka z 1896 r. ku czci Adama Asnyka, na której widnieje wiersz autorstwa Stefana z Opatówka.
APK, Zbiór fotografii i pocztówek, sygn. 1
Wiersze i teksty piosenek z lat 1915-1970 r., wśród których znajdziemy takie utwory jak "Hymn robotniczy", "Hymn centralnej szkoły oficerskiej", "My pluton operacyjny", "Warszawo", "Dedykacja", a także tekst piosenki o Wrocławiu.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2562
Wiersze Haliny Sutarzewicz z lat 1926-1982 r. m.in. pt. "On jest chory", "Cykl pingwina", "Oczekiwanie" czy "Nastroje".
APK, Spuścizna Henryka Wrotkowskiego z Kalisza, sygn. 110
Wiersze z lat 1940-1943 Wincentego Kołodziejczyka ps. Alf, Kruk pt. "Hasło", "Las", "Marsz Polaków" oraz "Elegia ku czci poległych partyzantów".
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2558
Wiersz w języku niemieckim pt. "Śmierć" z lat 1940-1945.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 3218
Utwory z wierszowanej i ilustrowanej kroniki warsztatów kolejowych w Tarnowie z lat 1943-1944 autorstwa Karola Stadtmüllera. Wśród wierszy następujące tytuły: "Fiołki", " Pisz panna", " Z głębi... brzucha", a także tekst piosenki żołnierskiej na melodię "Stoi ułan na okopie".
APK, Spuścizna rodzin Stadtmüllerów i Jóźwiaków, sygn. 35
Poezje Karola Stadtmüllera z lat 1943-1944, wśród której znajdziemy wiersze pt. "Myśli", "Wiecie że w krótce...", "Dziękuję Wam", "Ostatnie pozdrowienie!".
APK, Spuścizna rodzin Stadtmüllerów i Jóźwiaków, sygn. 36
Wiersz Karola Stadtmüllera z 1944 roku pt. "Młodym powstańcom".
APK, Spuścizna rodzin Stadtmüllerów i Jóźwiaków, sygn. 38
Wiersze Karola Stadtmüllera z lat 1945-1955 pt. "Wspomnienie", "Szczęście", "Matczyne palce", "Krzyż", "A ty - gdzie jesteś?", "Drogiemu miastu" , "Warszawa", "U wrót".
APK, Spuścizna rodzin Stadtmüllerów i Jóźwiaków, sygn. 39
Wiersze napisane przez milicjantów z 1945 roku.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 454
Wiersze Stanisławy Karpały z lat 1945-1973 pt. "Na 1 maja", "Kultura w Sulisławicach", "Do autorów książek", "O książce", "Na otwarcie Domu Kultury w Sulisławicach".
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 675
Wiersze z obozu pt. "Na śmierć żołnierza- jeńca", "Broń się przed snem", "Do fotografii dziecięcej", "19 stycznia 1940", "Do sekretarza", "List", "Przy niedzieli", "Przestroga", "Westchnienie", "Nie smuć się", "Obozowa era", "Karabin maszynowy", "Wybrzeże", "Do kapitana niemieckich korabli". Utwory pochodzą z lat 1950-1960.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 281
Wierszyki napisane przez milicjantów z lat 1950-1960
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 3771
Wiersze Zygmunta Wyganowskiego z lat 1950-1960.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2563
Wiersze autorstwa Stefanii Ottowej z 1951 r. pt. "Gwiazda", "Kalisz", "Magowie", "Z zimowych sonetów".
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 655
Wiersz z 1951 r. pt. "Stalin" z zeszytu ucznia szkoły w Stawiszynie.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1167
Wiersz Marii Gorzelniak pt. "25 Dywizja" napisany w Łęczycy w 1960 r. dedykowany uczniom Szkoły Podstawowej Nr 9 w Kaliszu, nosząca jej imię.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 657
Wiersz Marii Konopnickiej pt. "Zgorzałemu Miastu" napisany dla Kalisza w 1960 r.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2560
Korespondencja Tadeusza Martyna z Jadwigą Nogajewską z lat 1967-1969, dotycząca okupacji hitlerowskiej, wśród której znajdziemy wiersze pt. "Czarna Dolina 1924 r.", "Kaliszu!", "Dzieci płaczą", "Ojczyzno!", "Pamiętaj nie płacz".
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 1127
Wiersz o Ojcu Maksymilianie Kolbe pt. "Błogosławiony" autorstwa Ireny Reszko-Miklas z 1971 roku.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2565
Utwory poetyckie z lat 1976 r. wśród których znajdziemy wiersz śp. dyrektorki Heleny Komosińskiej pisany na dyżurach nocnych w Domu Dziecka w Kaliszu w czasie okupacji niemieckiej w 1942 r., wiersz Franciszka Werczyńskiego napisany i ofiarowany Marii Siarkiewicz pt. "Ku wspomnieniu ojczyzny", a także tekst piosenki śpiewanej przez wszystkich Polaków w czasie okupacji niemieckiej.
APK, Spuścizna Tadeusza Martyna z Kalisza, sygn. 2561
"Nie zakazane piosenki i wiersze walczącego wybrzeża grudzień 1970-sierpień 1980", wydany przez Komitet Organizacyjny Praworządności Społecznej w Opolu w 1980 r. wśród których znajdziemy m.in. wiersze i piosenki pt. " Pieśń o Janku z Gdyni", "Gdy Naród do strajku", "Zakazane piosenki wybrzeża", "Grudniowa kolęda wybrzeża 1970 r.", "Żądania", "Piosenka dla córki".
APK, Komisja Zakładowa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przy Kombinacie Budownictwa Komunalnego w Kaliszu, sygn. 177
"Przestańcie stale nas przepraszać. Wiersze sierpień 1980" wśród których znajdziemy utwory pt. "Zatrzymaj się", "Komu wierzyć", "Przepis po polsku", "Kolorowe jarmarki", "Strajk", "Pieśń wolnych związków".
APK, Komisja Zakładowa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" przy Kombinacie Budownictwa Komunalnego w Kaliszu, sygn. 179
Wiersz Bożeny Wojtkiewicz pt. "Łącznikom Solidarności" z 1981 roku.
APK, Zbiór fotografii, wydawnictw i druków ulotnych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność", sygn. 368
Teksty piosenek grupy Cytat, wśród których znajdziemy m.in. "Zegar życia", "B.A.K.O", czy "Moje włosy". Teksty pochodzą z I Konfrontacji Rockowej w Kaliszu z 1983 r.
APK, Wojewódzki Dom Kultury w Kaliszu, sygn. 47
Teksty piosenek grupy Współczynnik inteligencji, wśród których znajdziemy m.in. "Spójrz za siebie", "Polen Gastarbeiter", "Interwizja" czy "Szpanerzy". Teksty pochodzą z I Konfrontacji Rockowej w Kaliszu z 1983 r.
APK, Wojewódzki Dom Kultury w Kaliszu, sygn. 47
"Wierszem sam o sobie" Stefana Niziołka z 1985 r. Wśród wierszy m.in. "Nad Prosną", "Mój rodzinny dom", "Moja wieś".
APK, Spuścizna Stefana Niziołka z Woli Droszewskiej, sygn. 19
"Wiersze wierszoklety"- Stefana Niziołka z 1987 r. Wśród wierszy takie utwory jak: "Księżyc", "Rolnik", "Ciało", "Lekarstwa", "Przeszłość", "Wspomnienie" , "Mądrość" , "Jutro" czy "Marzec".
APK, Spuścizna Stefana Niziołka z Woli Droszewskiej, sygn. 18
Tomik wierszy Maryli Siarkiewicz pt. "Boże Narodzenie w ludowym stroju" wydany w 2001 r.
APK, Spuścizna rodziny Siarkiewiczów z Kalisza, sygn. 69
