Kardynał Stefan Wyszyński w archiwaliach

"Przyszłość należy do odważnych, którzy ufają i działają z mocą – mówił Pius XII – nie do bojaźliwych i niezdecydowanych. Przyszłość należy do tych, którzy miłują, a nie do tych, którzy nienawidzą."
4 października 1956 r. Z Zapisków więziennych

3 sierpnia przypada 120. rocznica urodzin Stefana Wyszyńskiego – Prymasa Tysiąclecia. W swojej wieloletniej posłudze kilkakrotnie odwiedzał nasz region. Był również obecny duchowo wśród działaczy opozycyjnych, a także... władzy ludowej, która bacznie obserwowała poczynania Prymasa i jego wpływ na nastroje w społeczeństwie.

Nazywany Prymasem Tysiąclecia

Urodził się 3 sierpnia 1901 r w Zuzeli. Tego samego dnia w 1923 r. przyjął święcenia kapłańskie. Studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie uzyskał tytuł doktora prawa kanonicznego.

Po wojnie został rektorem Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku. W 1946 r. został biskupem lubelskim. W 1948 r. został arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i warszawskim i tym samym prymasem Polski.

Starał się znaleźć porozumienie z władzami komunistycznymi i wynegocjować dla Kościoła więcej swobody w działaniach. 8 maja 1953 r. wobec łamania przez władze wcześniejszych ustaleń Komisja Episkopatu z inicjatywy prymasa wystosowała do władz list znany jak Non possumus. 2 września tego roku prymas został aresztowany i tak rozpoczął się ponad trzyletni okres jego internowania. Został zwolniony w październiku 1956 r., ale do końca życia był inwigilowany przez Służby Bezpieczeństwa.

Jako wielki czciciel Matki Bożej był uczestnikiem wielu uroczystości koronacji maryjnych obrazów, m.in. w Skalmierzycach w 1966 r.


Obchody 25-lecia oswobodzenia obozu koncentracyjnego w Dachau zorganizowane w dniach 28-29 IV 1970 r. w Kaliszu, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 4

Ocaleni z Dachau

W obozie koncentracyjnym w Dachau przebywało ponad 1700 polskich kapłanów, z których ponad połowa poniosła śmierć. W kwietniu 1945 r. kiedy Niemcy przygotowywali się do likwidacji obozu i zamordowania pozostałych w nim więźniów, polscy księża modlili się do św. Józefa o ocalenie. Akt oddania się św. Józefowi z obietnicą corocznego pielgrzymowania do jego sanktuarium w Kaliszu miał miejsce 22 kwietnia, natomiast obóz został wyzwolony 29 kwietnia. Tego właśnie dnia począwszy od 1948 r. ocaleni duchowni spotykali się w Kaliszu, aby dziękować za dar życia i wolności. W 2002 r. Episkopat ustanowił 29 kwietnia Dniem Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego


Koronacja obrazu Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus w parafii rzymskokatolickiej św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Skalmierzycach w dniu 4 IX 1966 r., Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 20


Obchody 25-lecia oswobodzenia obozu koncentracyjnego w Dachau zorganizowane w dniach 28-29 IV 1970 r. w Kaliszu, Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 4


Uroczystość poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę klasztoru karmelitanek bosych w Niedźwiadach k. Kalisza w dniu 21 VI 1971 r., Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn. 44


Uroczystość konsekracji Kościoła Opatrzności Bożej w Kaliszu w dniu 15 X 1972 r., Spuścizna Stanisława Perlińskiego z Kalisza, sygn.50


Informacja przesłana do Komitetu Centralnego PZPR przez władze partii w Kaliszu dot. m.in. wizyty Prymasa Wyszyńskiego w Ostrowie Wlkp. i jego kazania, które zawierało szereg negatywnych akcentów społeczno-politycznych, Komitet Wojewódzki PZPR w Kaliszu, sygn. 238, s. 40-42


Wycinek prasowy z informacją o śmierci Prymasa, Komisja Zakładowa Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność przy Kombinacie Budownictwa Komunalnego w Kaliszu, sygn. 168


Wydanie "Zapisków więziennych", Zbiór wydawnictw niezależnych, sygn. 53.


Znaczek z wizerunkiem Prymasa Wyszyńskiego, Zbiór fotografii, wydawnictw i druków ulotnych Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność, sygn. 262.


Artykuł dotyczący ogłoszenia roku 2001 Rokiem Prymasa Tysiąclecia, Opiekun nr 23(65) z 12-25 XI 2000, s. 14