1 marca pod gmachem byłego kaliskiego więzienia z inicjatywy Archiwum Państwowego w Kaliszu, Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza, Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów, we współpracy z Akademią Wymiaru Sprawiedliwości zorganizowano miejskie obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Święto to zgromadziło przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, organizacji społecznych, partii politycznych i delegacji szkolnych.
Hołd Żołnierzom Wylętych oddali m. in. reprezentujący Europoseł Marlenę Maląg radny Sejmiku Województwa Wielkopolskiego Tomasz Ławniczak, Poseł na Sejm RP Alicja Łuczak, reprezentująca Posła na Sejm dr. Jana Mosińskiego oraz klub radnych Prawa i Sprawiedliwości Małgorzata Mosińska-Busz (wnuczka więźnia politycznego okresu stalinowskiego), dyrektor Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu Delegatura w Kaliszu Szymon Wdowczyk, reprezentujący władze miejskie Kalisza przewodniczący Rady Miasta Kalisza Sławomir Lasiecki, reprezentanci władz Powiatu Kaliskiego wicestarosta Paweł Kaleta wraz z radnymi powiatowymi: Moniką Duras i Łukaszem Kolonko, delegacja Akademii Wymiaru Sprawiedliwości: szer. Patryk Świtoń, szer. Patryk Nowakowski, szer. Mateusz Horny, reprezentanci Komitetu Prawa i Sprawiedliwości: Małgorzata Mosińska-Busz, Monika Duras i Sławomir Lasiecki, wiceprzewodniczący Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza Leszek Ziąbka, przedstawiciele Klubu Koalicji Kaliskiej: Karolina Skrzypczyńska i Mirosław Gabrysiak, komisarz Tomasz Dyrdziak z Komendy Miejskiej Policji w Kaliszu, komendant Straży Miejskiej w Kaliszu Mateusz Suliga, przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa Bernard Niemiec wraz Zenonem Borowskim, delecja "Solidarności" Rolników: Ryszard Łańduch, Marian Czarnojańczyk, Andrzej Kobierski, delegacja kombatantów "S" Wielkopolska Południowa, przedstawiciele partii Nowa Nadzieja Konfederacja: Arkadiusz Ratajczyk, Ryszard Przybyłek i Mateusz Jakubasz, reprezentacja Stowarzyszenia Rodzina Katyńska, dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu i członek zarządu Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów dr Grażyna Schlender oraz poczty sztandarowe: III Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, V Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu.
W imieniu organizatorów delegacje przywitała dr Grażyna Schlender, wskazując, że piwnice kaliskiego więzienia były miejscem kaźni dla Żołnierzy Wolności, którzy w latach 1945-1949 oddali życie za wolną Polskę dla siebie i przyszłych pokoleń. To właśnie 1 marca 1951 r., po pokazowym procesie, rozstrzelano 7 członków IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – organizacji będącej kontynuacją Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj, powołanej 8 maja 1945 r. przez gen. Władysława Andersa. Dlatego w tym dniu obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Archiwum Państwowe w Kaliszu wraz z m. in. Komisją Pamięci Historycznej Miasta Kalisza zadbało o to, by nazwiska ludzi walczących z reżimem komunistycznym nie zostały wymazane z pamięci. Na ich straży stoi tablica upamiętniająca 11 Żołnierzy Wyklętych. Jest na niej 5 żołnierzy z grupy Stanisława Spaleniaka – ucznia Gimnazjum im. T. Kościuszki w Kaliszu. Stanisław Spaleniak, Edward Baranek, Edward Wałęsa, Stanisław Kreczmek zostali skazani 15 czerwca 1946 r. na karę śmierci. Stanisław Wieruszewski otrzymał wyrok 6 lat więzienia, niestety zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach. Chłopcy ci zostali uzbrojeni i umundurowani przez partyzantów oddziału Eugeniusza Kokolskiego ps. Groźny. Z tej formacji, w kaliskim więzieniu, zabito: Edwarda Andrzejewskiego ps. Korona, Jana Urbańczyka ps. Konus, Józefa Witmana ps. Lis. Sam Kokolski otoczony przez grupę UB i NKWD 15 marca 1946 r. usiłował popełnić samobójstwo strzelając sobie w głowę. Ciężko się zranił i zmarł w areszcie UB w Turku. O jego śmierci powiadomiono Józefa Stalina. Na tablicy znajduje się także nazwisko Kazimierza Jachowicza – członka Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Aresztowano go w listopadzie 1948 r. Popełnił samobójstwo 6 lutego 1949 r. przed rozprawą sądową. Z kolei Władysław Kusz – dowódca placówki WSGO "Warta" w Godzieszach, zmarł w więzieniu 30 grudnia 1945 r. i jako jedyny został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Godzieszkach. Listę zamyka Ziemowit Glabiszewski – uczeń "Kościuszki" i członek Polskiej Organizacji Podziemnej, który śmiertelnie postrzelił w obronie własnej 19 grudnia 1947 r. w kaliskim parku dwóch ubeków. Skazano go na karę śmierci. Wyrok wykonano 6 lipca 1948 r. Dr Grażyna Schlender dodała, że drugą partyzantkę – antykomunistyczną, nazwano Żołnierzami Wyklętymi, ponieważ władza komunistyczna usiłowała wymazać ich z historii. Odbierano im życie i godność. Nie mieli prawa do pochówku w poświęconej ziemi, do krzyża i nazwiska. Obawiano się, że ich groby moga stać się miejscem pielgrzymek i kultu. Dlatego chowano ich w bezimiennych dołach śmierci.
Po złożeniu kwiatów i zniczy przez delegacje pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych, obecni wzięli udział w apelu poległych.
Tomasz Ławniczak wspomniał osobę Danuty Sędzikówny ps. Inka, która wstąpiła do Armii Krajowej, a w czerwcu 1945 r. została aresztowana za współpracę z antykomunistycznym podziemiem wraz z innymi pracownikami nadleśnictwa w Hajnówce. Uwolnił ją z konwoju patrol wileńskiej AK. Danuta Sędzikówna przystąpiła do oddziału Stanisława Wołoncieja "Konusa".
20 lipca 1946 r. została aresztowana. Poddawano ją ciężkim torturom. Nie wydała nikogo, a w grypsie przemyconym z więzienia napisała: "Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba". Wyrok śmierci wykonano na niej 288 sierpnia 1946 r.
Poseł na Sejm Alicja Łuczak dodała, że w tym wyjątkowym dniu wspominamy bohaterstwo prawdziwych Polaków, a naszym wspólnym zadaniem jest dbałość o tożsamość narodową.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych zainicjowały XIV Marcowy Maraton Archiwalny.
