19 lutego 2025 r., w sali wystawowej Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyło się zebranie sprawozdawcze z działalności Archiwum w 2024 r. Tradycyjnie już z tej okazji zapraszamy gości - osoby prywatne i przedstawicieli instytucji, z którymi mieliśmy okazję współpracować w roku sprawozdawczym, i z którymi mamy zamiar podjąć współpracę w kolejnym roku.
Swoją obecnością zaszczycili nas: przewodniczący Rady Miasta Kalisza Sławomir Lasiecki, reprezentująca prezydenta miasta Kalisza naczelnik Wydziału Kultury i Sportu, Turystyki Urzędu Miasta Kalisza Grażyna Dziedziak, wiceprzewodniczący Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza Leszek Ziąbka, reprezentująca starostę kaliskiego Ewelina Kurzobrocka-Pipia, członek Komisji Pamięci Historycznej Miasta Kalisza Maciej Garbowicz, wiceprezes Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów i właściciel drukarni "Edytor" Sławomir Woźniak, członkini Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu Elżbieta Stadtmüller, członkini KTPA Elżbieta Siarkiewicz, osoby wspierające Archiwum w sprawach ochrony danych osobowych i informatyki: Andrzej Krupiński i Piotr Ciupek.
Wszystkich zaproszonych gości i pracowników APK powitała dyrektor Archiwum dr Grażyna Schlender dziękując za przybycie i owocną współpracę z naszą instytucją. Zasadniczą częścią spotkania było przedstawienie przez kierownika Oddziału IV Popularyzacji Zasobu Archiwalnego dr Annę Bestian-Zając wyników pracy Archiwum w 2024 r. Jest się czym pochwalić - mamy 1660 zespołów i zbiorów archiwalnych, liczących łącznie prawie 4,5 km akt! Przybyło nam aż 17 nowych zespołów, m. in. Zbiór proporczyków, Zbiór medali, Spuścizna rodzin Janiaków i Machowczyków. Łącznie przejęliśmy w 2024 r. aż 15 237 j.a.
Jeśli chodzi o przedpole archiwalne, to pod naszym nadzorem znalazła się nowa jednostka: Lasy Państwowe Nadleśnictwo Kalisz z siedzibą w Szałe. W ramach współpracy z wytwórcami ewidencjonowanego niepaństwowego zasobu archiwalnego przejęliśmy kroniki Koła Pszczelarskiego w Kaliszu oraz dokumentację Kaliskiego Towarzystwa Muzycznego.
Duże postępy uczyniliśmy w ramach profilaktyki konserwatorskiej: odkurzyliśmy i spakowaliśmy do pudeł bezkwasowych 12 000 j.a.
W naszej czytelni zarejestrowaliśmy 255 użytkowników, którzy realizowali w 70% poszukiwania genealogiczne i do celów naukowych. W 2024 r. załatwiono łącznie 1351 kwerend.
Bardzo dobre wyniki osiągnięto także na polu popularyzatorskim: przygotowano 5 wystaw tradycyjnych, w tym wypożyczono do Kalisza ekspozycję ogólnopolską "Pamięć Polski. Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata - 5. edycja". W jej otwarciu wziął udział m. in. sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Szczepański i prezydent miasta Kalisza Krystian Kinastowski oraz rzesze młodzieży z kaliskich szkół wraz z nauczycielami. Dyrektor APK dr Grażyna Schlender wygłosiła wówczas prelekcję, w trakcie której omówiła ideę programu "Pamięć Świata" i prezentowane na wystawie materiały archiwalne. Przedstawiła także kilka ciekawych pozycji z Listy Międzynarodowej UNESCO m. in. dzieło Mikołaja Kopernika "De revolutionibus", osobiste archiwum Winstona Churchilla, czy osobiste archiwum brytyjskiego pisarza i dziennikarza George`a Orwella.
Archiwiści opracowali 14 wystaw on-line, które nawiązywały m. in. do ważnych rocznic. Przyjęliśmy aż 31 wycieczek i przeprowadziliśmy 92 lekcje archiwalne dla 3000 uczniów z 26 szkół! Nie zaniedbaliśmy przy tym imprez cyklicznych: Marcowego Maratonu Archiwalnego, Międzynarodowego Dnia Archiwów, Dnia Archiwisty, Dnia Darczyńcy, konkursu "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego". Nasi pracownicy wygłosili w minionym roku aż 16 prelekcji, w tym dr Grażyna Schlender dwie na konferencjach organizowanych przez IPN Oddział w Poznaniu.
Archiwum wydało w minionym roku wydało dwie publikacje: "Konspiracja antykomunistyczna w Wielkopolsce południowo-wschodniej w latach 1945-1956" oraz (we współpracy z Kaliskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk) książkę autorstwa prof. dr. hab. Jerzego Pietrzaka pt. "Wyzwolenie Kalisza spod okupacji cesarsko-niemieckiej w 1918 r.".
Po wysłuchaniu sprawozdania, dyrektor dr Grażyna Schlender nakreśliła plan działania Archiwum na 2025 r. Niebawem rozpocznie się XIV Marcowy Maraton Archiwalny. Inauguracja odbędzie się 1 marca pod kaliskim byłym więzieniem, w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
18 marca w siedzibie Starostwa Powiatowego w Kaliszu zostanie uroczyście zapromowana książka pt. "Konspiracja antykomunistyczna w Wielkopolsce południowo-wschodniej w latach 1945-1956". Ma ona charakter prymarny. Na tę publikację lokalne społeczeństwo czekało 80 lat. Opisuje ona losy ludzi, którzy nie złożyli broni w 1945 r. Nazwano ich Żołnierzami Wyklętymi, bo większość z nich zabijano pod osłoną nocy, często strzałem w tył głowy. Ich ciała zakopywano w dołach śmierci, pozbawiając ich prawa do pochówku, krzyża i nazwiska - dodała dr Grażyna Schlender.
W ramach współpracy z Komisją Pamięci Historycznej Miasta Kalisza, w ramach obchodów Roku Kalisza - miasta królewskiego, jest w planach wystawienie tablicy w kaliskiej katedrze upamiętniającej Bolesława Pobożnego, dziadka króla Kazimierza Wielkiego. Upamiętniona zostanie także Jadwiga - córka księcia Bolesława Pobożnego, żona Władysława Łokietka i matka Kazimierza Wielkiego. Ta jedyna kaliszanka na tronie Polski zostanie patronką ronda na skrzyżowaniu ulic Budowlanych i Polnej.
Najważniejszym zadaniem Archiwum na 2025 r. jest jednak przygotowanie do termomodernizacji budynku. Prace budowlane mają rozpocząć się w 4 kwartale roku i potrwają przez cały 2026 r. Archiwum Państwowe w Kaliszu jest jednym z 20 archiwów państwowych w Polsce włączonych w ten projekt. Dyrektor APK podkreśliła, że w trakcie remontu Archiwum będzie nadal pełnić swoje zadania statutowe, częściowo w zastępczych pomieszczeniach udostępnionych przez Uniwersytet Kaliski.
Na koniec dr Grażyna Schlender podziękowała przybyłym gościom za współpracę i wręczyła po egzemplarzu wydawnictw APK. Spotkanie zakończyło się wykonaniem wspólnej fotografii pamiątkowej.
