14 czerwca 2024 r., w sali recepcyjnej kaliskiego ratusza, odbyło się podsumowanie tegorocznej edycji konkursu "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego".
W uroczystości, zorganizowanej w ramach Święta Miasta Kalisza, udział wzięli m. in. prezydent miasta Kalisza Krystian Kinastowski, wiceprezydent miasta Kalisza Grzegorz Kulawinek, przedstawiciele instytucji sponsorujących nagrody i wyróżnienia: przewodniczący Rady Miasta Kalisza Sławomir Lasiecki, starosta kaliski Jan Adam Kłysz, kanclerz Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego Grzegorz Szymański reprezentujący Rektora UK, prezes Ochotniczej Straży Pożarnej w Kaliszu Grzegorz Kuświk, dyrektor Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu Jolanta Nowosielska, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu Robert Kuciński, przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa Bernard Niemiec, prezes Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu Beata Prus, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Kaliszu Leszek Tomczak, reprezentująca dyrektora Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu Sylwia Szydłowska, Kazimierz Wojciechowski z Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Do ratusza przybyli także: radna powiatu ostrowskiego Dorota Hurna reprezentująca posła Europarlamentu Marlenę Maląg, członkowie Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów: Świętosław Fortuna, Ryszard Łańduch, Józef Kaczkowski.
Wszystkich obecnych powitała dyrektor APK dr Grażyna Schlender. Wyjaśniła, że w 2024 r. konkursu obchodzi 30. rocznicę istnienia i jest to fenomen, gdyż nadal cieszy się niesłabnącą popularnością wśród dzieci i młodzieży. Po raz pierwszy został zorganizowany w 1994 r. przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. A. Asnyka w Kaliszu. Pomysł zrodził się w kwietniu 1994 r. W czasie mojej rozmowy z Bożeną Kryst wówczas kierowniczką Filii numer 1 przy ulicy Górnośląskiej. Początkowo konkurs skierowany był do abonentów Kaliskiej Telewizji Kablowej Tele-Cal. W tej pierwszej edycji brali udział głównie dorośli i do organizatorów napłynęło tylko 14 odpowiedzi. We wrześniu postanowiłyśmy zmienić formułę i regulamin został rozesłany do kaliskich szkół i bibliotek w całym województwie. Jak się okazało był to strzał w dziesiątkę, bo dostałyśmy ponad 60 odpowiedzi i to w większości dobrych - wspomniała dr Grażyna Schlender. Podsumowania konkursu odbywały się w różnych instytucjach kultury: Filii 1 i 9 WiMBP im. A. Asnyka w Kaliszu, Biurze Wystaw Artystycznych, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej. Chodziło o to, by młodzież poznawała takie miejsca i miała możliwość spotkania z autorytetami m. in. Marianem Cezarym Abramowiczem, Eligiuszem Kor-Walczakiem, czy Feliksem Pałysem. Autorami pytań konkursowych byli m. in.: dr Danuta Wańka, Jerzy A. Splitt, Stanisław Małyszko, Bożena Kryst. W 1997 r. Ważną datą w historii konkursu był rok 1997, kiedy po raz pierwszy prezydent miasta zaprosił do ratusza uczestników i laureatów konkursu. Pamiętam, że prezydent Wojciech Bachor tego dnia, specjalnie na cześć konkursowiczów, założył łańcuch będący symbolem jego władzy, a jeden z uczestników konkursu otrzymał na czas trwania uroczystości klucz do bram miasta. W tym samym roku ukazała się pierwsza książka konkursowa pt. "Co wiesz o Kaliszu i jego okolicach?", była promowana podczas finału w ratuszu. Kolejna, pt. "Co wiesz o Kaliszu i regionie kaliskim" została wydana w 2000 r.
W 2007 r. dr Grażyna Schlender rozpoczęła pracę w Archiwum Państwowym w Kaliszu, instytucja ta od 16 lat jest głównym organizatorem konkursu. W 2009 r. ukazała się książka opracowana przez dr Grażynę Schlender pt. "Kalisz i region kaliski. 260 pytań i odpowiedzi". Oprócz pytań i odpowiedzi tematycznych zawierała ona wykaz wszystkich dotychczasowych uczestników konkursu i biogramy osób z nim związanych. Od 2010 r. konkurs zmienił formułę i nazwę. Odtąd jest kojarzony jako "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego". Organizatorzy wskazują pulę tematów do wyboru i nie narzucają formy wykonania. Uczestnicy mają dowolność w tym zakresie, chodzi o to, by pozwolić im na pomysłową i kreatywną twórczość, a także wykorzystanie ich talentów literackich, plastycznych, komputerowych itp. W 2014 r. ukazała się książka pt. "Ad fontes! - do źródeł! Od konkursu Co wiesz o Kaliszu? do konkursu Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego opracowana przez Annę Bestian-Zając. Obecnie sprawami konkursu w Archiwum zajmuje się dr Anna Bestian-Zając i niezmiennie od 30 lat dr Grażyna Schlender.
Archiwum zaprasza ich wszystkich do korzystania ze swojej czytelni - dostęp do źródeł jest otwarty. Na koniec dyrektor APK nadmieniła, że przez 30 lat w konkursie wzięło udział 2150 osób. Już na dobre wpisał się on w historię Kalisza.
Tradycyjnie już podsumowaniu towarzyszy prelekcja tematyczna. W ramach obchodów Roku Marii Dąbrowskiej w Kaliszu, kierownik Oddziału III Udostępniania Zasobu Archiwalnego Edyta Pietrzak wystąpiła z tematem pt. Maria Dąbrowska w materiałach archiwalnych. Przedstawiła najważniejsze akty metrykalne rodu Szumskich (ze strony ojca) i Gałczyńskich (ze strony matki pisarki) zgromadzone w Archiwum Państwowym w Kaliszu, Archiwum Państwowym w Warszawie, Archiwum Państwowym w Łodzi, Archiwum Państwowym w Poznaniu Oddział w Koninie, Archiwum Archidiecezjalnym w Warszawie. Nawiązała przy tym do licznych transakcji sprzedaży i kupna nieruchomości przeprowadzanych przez Józefa Szumskiego na terenie Russowa i Poklękowa. Życiorys Marii Dąbrowskiej został okraszony licznymi fotografiami z zasobu Narodowego Archiwum Cyfrowego, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej (Oddziału Literackiego Dworku Marii Dąbrowskiej w Russowie), Archiwum Państwowego w Kaliszu. Ostatnią część prelekcji Edyta Pietrzak poświęciła zagadnieniu utworzenia Muzeum Marii Dąbrowskiej w Russowie. W zasobie APK zachowały się liczne listy i pisma w niniejszej sprawie, dokumentujące udział m.in. znanego kaliskiego architekta Henryka Kinastowskiego.
Następnie nadszedł czas na wręczenie nagród i wyróżnień laureatom. Do tegorocznej, jubileuszowej edycji konkursu zgłoszono 58 prac z 11 szkół (7 SP i 4 szkoły średnie), w tym 42 prace ze szkół podstawowych i 16 ze szkół ponadpodstawowych. W zmaganiach konkursowych wzięło udział aż 108 uczestników - 73 ze szkół podstawowych i 35 ze szkół ponadpodstawowych. Zadanie polegało na opracowaniu jednego tematu z puli trzech:
- Maria Dąbrowska i jej związki z Kaliszem
- Sprawiedliwi wśród Narodów Świata z terenu Ziemi Kaliskiej
- Kalisz 1914 - miasto zrównane z ziemią
Zmagania konkursowe odbywały się w dwóch kategoriach wiekowych: dla uczniów szkół podstawowych i dla uczniów szkół średnich. Jury postanowiło przyznać w kategorii szkół podstawowych Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza dla 1 osoby, w kategorii szkół średnich dla 2 osób. Nagrodę Starosty Kaliskiego przyznano w kategorii szkół podstawowych
1 osobie, w kategorii szkół średnich także 1. Ogólnie przyznano 6 nagród głównych w kategorii szkół podstawowych dla 20 osób i 5 nagród głównych w kategorii szkół ponadpodstawowych dla 11 osób, nagrodę specjalną dla 3 osób. Wyróżniono 6 prac: 5 w kategorii szkół podstawowych i 1 w kategorii szkół średnich.
- Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza w kategorii szkół podstawowych otrzymała: Julia Gmyrek ze Szkoły Podstawowej Nr 14 w Kaliszu, opiekun: Joanna Musiał-Gałdusińska, dyrektor szkoły: Dagmara Zimoch
- Nagrodę Starosty Kaliskiego w kategorii szkół podstawowych otrzymuje: Róża Maciaszek ze Szkoły Podstawowej w Rajsku, opiekun: Bernadetta Blek, dyrektor szkoły: Honorata Wolniaczyk
- Nagrodę Główną Przewodniczącego Rady Miasta Kalisza w kategorii szkół podstawowych otrzymuje Aleksander Sadowski ze Szkoły Podstawowej w Brzezinach, opiekun: Alicja Krajewska, dyrektor szkoły: Maria Więcław
- Nagrodę Główną Dyrektora Archiwum Państwowego w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymują: Weronika Gil, Julia Nowak, Martyna Porada ze Szkoły Podstawowej w Brzezinach, opiekun: Alicja Krajewska, dyrektor szkoły Maria Więcław
- Nagrodę Główną Dyrektora Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymują: Stanisław Sobieszczański, Oliwia Janiak z Prywatnej Szkoły Podstawowej "Jagiellończyk" w Kaliszu, opiekun: Jakub Marciniak, dyrektor szkoły: Weronika Biała
- Nagrodę Główną Dyrektora Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymują: Zofia Antczak, Gabriela Szewczyk ze Szkoły Podstawowej w Rajsku, opiekun: Bernadetta Blek, dyrektor szkoły: Honorata Wolniaczyk
- Nagrodę Główną Prezesa Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz w Kaliszu otrzymuje Julia Wróbel ze Szkoły Podstawowej w Brzezinach, opiekun: Alicja Krajewska, dyrektor szkoły Maria Więcław
- Nagrodę Główną Prezesa Stowarzyszenia Archiwistów Polskich Oddział w Kaliszu otrzymuje: Szymon Wałęsa ze Szkoły Podstawowej w Rajsku, opiekun: Bernadetta Blek, dyrektor szkoły: Honorata Wolniaczyk
- Wyróżnienie Prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymują: Jan Pawlicki, Wojciech Kowalczyk, Antonina Zakrzewska ze Szkoły Podstawowej Nr 4 w Kaliszu, opiekun: Alicja Tomczyk, dyrektor szkoły: Izabela Kurek
- Wyróżnienie Dyrektora Archiwum Państwowego w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymuje: Zofia Wysocka z Prywatnej Szkoły Podstawowej "Jagiellończyk" w Kaliszu, opiekun: Jakub Marciniak, dyrektor szkoły: Weronika Biała
- Wyróżnienie Dziekana Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w kategorii szkół podstawowych otrzymują: Hanna Kołodziejczyk, Zuzanna Olszyna ze Szkoły Podstawowej Nr 1 w Kaliszu, opiekun: Tadeusz Karczewski, dyrektor szkoły: Beata Zalewska
- Wyróżnienie Prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymuje: Kalina Pęczek ze Szkoły Podstawowej w Brzezinach, opiekun: Alicja Krajewska, dyrektor szkoły: Maria Więcław
- Wyróżnienie Prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego w Kaliszu w kategorii szkół podstawowych otrzymuje: Paulina Pietrzak ze Szkoły Podstawowej w Rajsku, opiekun: Bernadetta Blek, dyrektor szkoły: Maria Więcław
- Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymują: Julia Rapała, Tatiana Stasiak z IV Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Anna Torz, dyrektor szkoły: Joanna Dolna
- Nagrodę Starosty Kaliskiego w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymuje: Oliwia Kwaśniewska z V Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Paulina Marciniak, dyrektor szkoły: Beata Szulc
- Nagrodę Główną Dyrektora Archiwum Państwowego w Kaliszu w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymują: Oliwia Miłek, Martyna Kowalczyk, Klaudia Baran z V Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Paulina Marciniak, dyrektor szkoły: Beata Szulc
- Nagrodę Główną Rektora Uniwersytetu Kaliskiego im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymują: Julia Olejniczak, Paulina Przybyłek i Maria Szczupak z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu, opiekun: Izabella Galuba-Bryja, dyrektor szkoły: Agnieszka Korotczuk
- Nagrodę Główną Dyrektora Książnicy Pedagogicznej im. A. Parczewskiego w Kaliszu w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymuje: Emilia Kucharska z Zespołu Szkół Ekonomicznych w Kaliszu, opiekun: Izabella Galuba-Bryja, dyrektor szkoły: Agnieszka Korotczuk
- Nagrodę Główną Prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Kaliszu otrzymują: Wiktoria Janiak, Igor Kubasik, Taisa Wysocka z I Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Remigiusz Przybył, dyrektor szkoły: Urszula Janczar
- Nagrodę Główną Prezesa Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów otrzymuje: Agata Adamska z I Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Remigiusz Przybył, dyrektor szkoły: Urszula Janczar
- Nagrodę Specjalną Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymują: Lena Chudziak, Oliwia Rybak, Zofia Grabowska z IV Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Anna Torz, dyrektor szkoły: Joanna Dolna
- Wyróżnienie Przewodniczącego NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa w kategorii szkół ponadpodstawowych otrzymują: Kornelia Kasprzak, Maja Wojtczak z IV Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu, opiekun: Anna Torz, dyrektor szkoły: Joanna Dolna
Prezydent miasta Kalisza i starosta kaliski, z okazji jubileuszu konkursu, wręczyli na ręce dr Grażyny Schlender okolicznościowy adres. Na wszystkich czekała jeszcze jedna niespodzianka przygotowana przez Archiwum Państwowe w Kaliszu: degustacja okolicznościowego, jubileuszowego tortu.
Załącznik: Protokół z posiedzenia Jury konkursu
