Podsumowanie konkursu "W poszukiwaniu rodzinnych korzeni - moje drzewo genealogiczne"

Dnia 25 lutego 2011 r. w gmachu Wydziału Pedagogiczno - Artystycznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza przy ulicy Nowy Świat w Kaliszu odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu genealogicznego pt. W poszukiwaniu rodzinnych korzeni - moje drzewo genealogiczne połączone z otwarciem wystawy pokonkursowej. Konkurs ten został ogłoszony w 2010 r. Jego organizatorem było Archiwum Państwowe w Kaliszu, współorganizatorami zaś Wydział Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu, Starostwo Powiatowe w Kaliszu, Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia". Pani Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu powitała serdecznie uczestników zmagań konkursowych, szanowne Jury, przedstawicieli współorganizatorów m. in. Pana Andrzeja Grzegorka, Przewodniczącego Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego "Kalisia", gościa specjalnego Panią Małgorzatę Kośka z Archiwum Głównego Akt Dawnych, Pana prof. dr. hab. Mariana Walczaka, Dziekana Wydziału Pedagogiczno - Artystycznego UAM, Pana Kazimierza Kościelnego, Dyrektora administracyjnego kaliskiego wydziału UAM oraz przedstawicieli lokalnych mediów.

Obecni zostali również powitani przez gospodarza tej niecodziennej uroczystości Pana prof. dr. hab. Mariana Walczaka, Dziekana Wydziału Pedagogiczno - Artystycznego UAM. Jak słusznie zauważył Pan dziekan, dobrze się stało, że właśnie w murach uniwersytetu zebrali się wszyscy miłośnicy genealogii - wszak tutaj kształcą się humaniści na kierunku historia i ochrona dóbr kultury. Konkurs świetnie zresztą wpisał się w program rozwoju humanistyki polskiej, ogłoszony właśnie przez ministra nauki. Ochrona naszego dziedzictwa narodowego jest bardzo ważna w odniesieniu do globalizacji. Genealogia odnosi się do życiorysów nieszablonowych, do indywidualności usytuowanych w dziejach, w naszej historii. Pan dziekan wspomniał również o tym, iż genealogia jest mu szczególnie bliska ze względu na to, iż jego mistrzem był prof. Włodzimierz Dworzaczek, ojciec polskiej genealogii. Genealogia jest taką dziedziną wiedzy, gdzie prym wiodą hobbyści, pasjonaci, właśnie ci, którzy wzięli udział w konkursie Archiwum Państwowego. Pan prof. dr hab. Marian Walczak wyraził nadzieję

Prawdziwą gratką dla miłośników genealogii było wystąpienie Pani Małgorzaty Kośki z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie połączone z prezentacją multimedialną na temat Źródła metrykalne do genealogii kresowej. Stan wiedzy. Pani Małgorzata Kośka jest specjalistą do spraw kwerend genealogicznych. Interesuje się losami kresowych ksiąg metrykalnych. Jest autorka i współautorką kilku inwentarzy archiwalnych ksiąg metrykalnych i akt parafialnych oraz gminnych różnych wyznań. Wydała takie publikacje jak: Ignacy Domeyko, Oskar Kolberg, Adam Tytus Działyński czy Karol Marcinkowski. Pani Małgorzata Kośka wyjaśniła, że poprzez dawne kresy wschodnie rozumie przede wszystkim tereny dzisiejszej Ukrainy, dawne województwa lwowskie, tarnopolskie, stanisławowskie i wołyńskie. Nieco mniej wiedzy posiadamy na temat ksiąg metrykalnych z terenu dzisiejszej Litwy czy Białorusi. Najstarsze księgi metrykalne z tych terenów pochodzą z początków XVII w. Koleje losu tych ksiąg były bardzo zawiłe, trafiały one w różne miejsca i już często tam zostawały. Księgi metrykalne kresowe służą nie tylko genealogom, ale i także demografom, historykom sztuki. Księgi to nie tylko dane odnośnie osób, znajdują się w nich często opisy zabytków, stanowią one kroniki wydarzeń. Zapisywano tam adnotacje odnośnie klęsk żywiołowych. Należy pamiętać, że księgi sporządzano w dwóch egzemplarzach, a więc w obiegu znalazły się zarówno pierwopisy, które teoretycznie powinny zostawać w parafiach jak i wtóropisy, które należało umieścić w odpowiednim archiwum. Po 17 września 1939 r. władze radzieckie wydały dekret przekazujący w ich władanie wszystkie archiwa polskie. We Lwowie koncentrowano wszystkie przejęte polskie księgi metrykalne. Księgi będące w bieżącym użyciu przekazywano rosyjskim urzędom stanu cywilnego. Po wybuchu wojny radziecko - niemieckiej Niemcy kontynuowali przejmowanie akt polskich, szczególnie zależało im na aktach parafii ewangelickiej. W roku 1944 r. Niemcy masowo wywozili księgi metrykalne i na dobrą sprawę nie wiadomo do końca gdzie jakie się znajdowały. Po wojnie Związek Patriotów Polskich zaczął domagać się zwrotu zagarniętych ksiąg metrykalnych. Później na zasadzie międzynarodowej umowy udało się pozyskać akta z terenów dzisiejszej Ukrainy. Co ciekawe, część akt, które formalnie powinny znajdować się w urzędach stanu cywilnego, faktycznie jest przechowywana w archiwach, ze względu na trudną drogę powrotną tych dokumentów metrykalnych do Polski. Zdarzało się, że trzeba było odtworzyć księgi urzędów stanu cywilnego. Takie odtwarzanie miało miejsce w latach 50. XX w. Na koniec swojego wystąpienia Pani Małgorzata Kośka przedstawiła w formie prezentacji multimedialnej ciekawsze akty metrykalne, dotyczące znanych osób. Zaprezentowano m. in. akt urodzenia Gabrieli Korwin-Piotrowskiej, czyli Gabrieli Zapolskiej, akt urodzenia Leopolda Staffa, akt zgonu Aleksandra hr. Fredry. Na pamiątkę swojego pobytu w Kaliszu Pani Małgorzata Kośka przekazała na ręcę Pani Dyrektor dr Grażyny Schlender płytę zawierającą skany dokumentów z zespołu CK Ministerstwo Przemysłu i Handlu. Znajdują się na nich pisma skierowane przez Adama Asnyka do władz austriackich z prośbą o ustaniowienie dla niego zniżek kolejarskich w związku z jego podróżą na Cejlon w 1894 r.

Po pasjonującej prelekcji Pani Małgorzaty Kośki, Pani Krystyna Bęcka, archiwista i jednocześnie sekretarz Jury konkursowego, odczytała protokół z posiedzenia Jury konkursu W poszukiwaniu rodzinnych korzeni - moje drzewo genealogiczne. Ogólnie na konkurs wpłynęło 57 prac, w tym 41 ze szkół kaliskich, jedna ze Świetlicy Środowiskowej "Wyspa" w Stawiszynie, a także 15 prac od osób dorosłych. Wszystkie prace podzielono na trzy kategorie: kategoria I - uczniowie szkół podstawowych, kategoria II - uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, kategoria III - osoby dorosłe.

Zebranie Jury prowadziła Pani Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu dr Grażyna Schlender. Poinformowała ona, że prace zostały podzielone na trzy kategorie: kategoria I - prace uczniów szkół podstawowych, kategoria II - prace uczniów gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, kategoria III - prace osób dorosłych. Każdy przedstawiciel komisji otrzymał arkusz ocen, gdzie praca każdego z uczestników była oceniana w skaliod 1 do 10. Przy ocenie brano pod uwagę: ilość zawartych informacji w drzewie genealogicznym, oryginalność przedstawionej pracy, pracochłonność wykonanego pomysłu, estetykę i artystyczny poziom pracy.

Jury w składzie:

• dr Grażyna Schlender - Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu,
• Halina Woźniak - przewodnicząca Jury, znawczyni tematu, wykonawczyni kilku drzew genealogicznych własnej rodziny,
• Izabela Wesołowska - przedstawiciel Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu,
• Jolanta Golicka - przedstawiciel Starostwa Powiatowego w Kaliszu,
• Andrzej Grzegorek - przewodniczący Kaliskiego Towarzystwa Genealogicznego "Kalisia",
• Danuta Wańka - kierownik Biblioteki Wydziału Pedagogiczno - Artystycznego UAM,
• Krystyna Bęcka - sekretarz, archiwista Archiwum Państwowego w Kaliszu,

postanowiło przyznać:

W kategorii I - uczniów szkół podstawowych

• Nagrodę I Zofii Marii Swiniarskiej, ze Szkoły Podstawowej Nr 10 w Kaliszu
  opiekun: Agnieszka Sowińska Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu.
  Praca bardzo estetyczna a przy tym dopracowana pod względem merytorycznym. Przedstawia dwa złączone gałęziami drzewa rodziny, zawiera wiele fotografii oraz ozdób (liście dębu) wyklejonych ręcznie. Dodatkowo dołączono opis pokoleń oraz kopie najcenniejszych rodzinnych dokumentów.

• Nagrodę II Izabeli Dziadek ze Szkoły Podstawowej nr 12 w Kaliszu
  opiekun: Elżbieta Łuczak. Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu.
  Praca składa się z drzewa namalowanego na plakacie oraz opisu historii rodziny. Dużym plusem jest naklejenie zdjęć członków rodziny. Pracę wykonano starannie, z wykorzystaniem różnych technik.
• Nagrodę III Michałowi Gramont ze Szkoły Podstawowej nr 16 w Kaliszu
  opiekun: Joanna Lichocka-Szkudlarek. Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu.
  Historia rodziny przedstawiona na rysunku w postaci dwóch choinek (pierwotnie konkurs miał być rozstrzygnięty właśnie w okresie świątecznym). Praca wykonana samodzielnie, Zawiera fotografie i oświadczenie dotyczące dokumentów źródłowych oraz kserokopie źródeł.

W kategorii II - prace uczniów z gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych.

• Nagrodę I Krystynie Glapińskiej z Gimnazjum nr 3 w Kaliszu
  opiekun Grażyna Baranowska Zelent. Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu.
  Praca w formie drzewa, na którym zawarto informacje na temat 77 członków rodziny. Wklejono zdjęcia. Praca wykonana samodzielnie, przy tym estetycznie. Drzewo zawiera załączniki - kserokopie aktów metrykalnych.
• Nagrodę II Sandrze Dominiak z Gimnazjum nr 9 w Kaliszu
  opiekun: Michał Orczykowski. Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu i Urząd Miejski w Kaliszu.
  Praca estetyczna, przejrzysta, zawiera dużo fotografii oraz elementów ozdobnych narysowanych ręcznie. Wykorzystano techniki komputerowe przy sporządzani opisów. W załączeniu zawarto list dziadka opisujący koleje losu rodziny.
• Nagrodę III Martynie Śnieguli z II Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu
  opiekun: Tomasz Jeziorski. Nagrodę ufundowało Starostwo Powiatowe w Kaliszu i Urząd Miejski w Kaliszu.
  Praca w formie wykresu, sporządzona przejrzyście. Dołączono fotografie z cmentarzy oraz kserokopie dokumentów rodzinnych. Napisy wykonano z wykorzystaniem technik komputerowych. Praca wykonana na dużym formacie. Dane wklejano na plakat.

Nagrody specjalne za formę graficzną w kategorii II otrzymały:

• Patrycja Bartosik z II Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu
  opiekun: Tomasz Jeziorski. Nagrodę ufundowało Archiwum Państwowe w Kaliszu.
  Praca wyróżnia się na tle innych pod względem formy przedstawienia - jest to drewniany dom z naklejonymi danymi osób. W załączeniu zbiór fotografii oraz kserokopii dokumentów.
• Patrycja Dudziuk z Niepublicznego Gimnazjum KSO Edukator w Kaliszu
  opiekun: Joanna Musiał. Nagrodę ufundowało Archiwum Państwowe w Kaliszu.
  Drzewo wykonano na sklejce, użyto sznurka do oznaczenia pokrewieństwa. Praca estetyczna, prosta, ale dzięki temu logiczna. Dołączono formę opisową z kserokopiami dokumentów dotyczących osób umieszczonych na drzewie genealogicznym. Forma opisowa to rodzaj albumu rodzinnego.
• Dominika Ginalska z II Liceum Ogólnokształcącego w Kaliszu
  opiekun: Tomasz Jeziorski. Nagrodę ufundowało Archiwum Państwowe w Kaliszu.
  Oryginalna forma przedstawienia zawierająca naklejone liście z fotografiami i podstawowymi danymi. W załączeniu kserokopie akt metrykalnych.

W kategorii III - prace osób dorosłych

• Nagrodę I otrzymał Jerzy Wojtczak.
  Nagrodę ufundowało Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia".
  Praca w formie drzewa namalowanego farbami. Całość dzięki oprawieniu w złota ramę sprawia wrażenie obrazu. Dane wpisano w tarcze kolejarskie, inne dla każdej z gałęzi. Naklejono dużo fotografii członków rodziny oraz obiektów związanych z miejscem pochodzenia. Praca obejmuje lata 1810 - 2010, zawiera dane na temat 7 pokoleń. Bardzo duży wkład pracy. Dołączono dokumenty źródłowe, także w formie oryginalnej.
• Nagrodę II otrzymał Michał Janiak.
  Nagrodę ufundowało Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia".
  Praca wykonana na płótnie, ręcznie malowana, dane wpisywane ręcznie. Wyróżnia się formą graficzną, a także rozmiarem. Pierwsze informacje o przodkach pochodzą od 1813 roku. Do formy graficznej dołączono kserokopie aktów metrykalnych.
• Nagrodę III otrzymał Sebastian Wielgosz, student Ochrony Dóbr Kultury Uniwersytetu A. Mickiewicza w Poznaniu.
  Nagrodę ufundowało Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia"
  Drzewo składa się z 8 pokoleń. Jest to wywód przodków. Naklejono fotografie (skany). Do wykonania drzewa zastosowano farby. Dołączono pisemną historię rodziny wraz z kopiami dokumentów i fotografiami.

Nagrodę specjalną za najbardziej profesjonalną i dojrzałą pracę otrzymał:

• Jan Przelaskowski
  Nagrodę ufundowało Kaliskie Towarzystwo Genealogiczne "Kalisia".
  Praca składa się z 3 części, zawiera 15 pokoleń. Obejmuje czasy od XVI do XXI wieku. Wykonano ją z pomocą technik komputerowych, jednak nie sposób przecenić tutaj wkład własny autora. Zawiera dużo fotografii. Dodatkowo załączono wersję opisową zawierającą kilkadziesiąt kopii dokumentów źródłowych wraz z fotografiami. Poza tym praca dostępna dla wszystkich w internecie.

Nagrody specjalne za włożony wkład pracy otrzymali:

• Pani Anna Przybylska.
  Nagrodę ufundował Urząd Miejski w Kaliszu.
  Drzewo liczy 14 tablic zawierających wykresy dotyczące 2159 osób z okresu 2 połowy XVIII wieku. Osobnymi kolorami zaznaczono gałęzie rodziny. Forma prosta, czytelna, nie zawiera zdjęć. Wykorzystano napisy wykonane techniką komputerową. Ze względu na rozmiar zaprezentowano tylko dwie przykładowe tablice.
• Państwo Marta i Aleksander Jakubowscy
  Nagrodę ufundował Urząd Miejski w Kaliszu.
  Forma wykonania przejrzysta. Wykorzystano zdjęcia. Opisano ważniejsze wydarzenia w historii rodziny. Dopisano profesje przy danych dotyczących określonych osób. Napisy naklejono na arkusz papieru. Dodatkowo dołączono wykaz źródeł, z których korzystano przy sporządzaniu drzewa. Dane wpisywane pismem komputerowym.
• Ireneusz Jeżyk
  Nagrodę ufundował Urząd Miejski w Kaliszu.
  Drzewo w postaci wykresu. Wpisy na kolorowym papierze z wykorzystaniem pisma komputerowego, gdzie każdy kolor oznacza osobną gałąź rodziny, pozwala to na lepsze zorientowane w zawiłościach rodzinnych. Wykres obejmuje 6 pokoleń. Jego układ jest bardzo logiczny.

Wyróżnienia otrzymali:

• Przemysław Jaworski ze Świetlicy Środowiskowej "Wyspa" w Stawiszynie - kat. I
• Szymon Glapiński ze Szkoły Podstawowej nr 16 - kat. I
• Michalina Pietrzykowska ze Szkoły Podstawowej nr 12 - kat. I
• Karolina Cent ze Szkoły Podstawowej nr 18 - kat. I
• Alicja Kaczmarkiewicz ze Szkoły Podstawowej nr 16 - kat. I
• Weronika Różalska ze Szkoły Podstawowej nr 22 - kat. I
• Natalia Szymczak ze Szkoły Podstawowej nr 23 - kat. I
• Vanessa Zakosztowicz z Gimnazjum nr 2 - kat II
• Klaudia Wawrzyniak z Gimnazjum nr 9 - kat II
• Paulina Cicharska z Gimnazjum nr 3 - kat II
• Monika Czajczyńska z Gimnazjum nr 3 - kat II
• Mateusz Porada z Gimnazjum nr 3 - kat II
• Aleksandra Nowacka z Gimnazjum nr 3 - kat II
• Zofia Marciniak z Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Kaliszu - kat II
• Pani Eugenia Mrozińska - kat. III - osoby dorosłe
• Państwo Krystyna i Józef Tomalak - kat. III - osoby dorosłe
• Pani Teresa Lisiak - kat. III - osoby dorosłe
• Pani Marta Gołembiewska - osoby dorosłe

Książki, którymi obdarowano wyróżnionych zostały ufundowane przez: Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Pedagogiczno - Artystyczny w Kaliszu, Urząd Miejski w Kaliszu oraz Archiwum Państwowe w Kaliszu.

Wszyscy laureaci oraz pozostali uczestnicy konkursu otrzymali okolicznościowe dyplomy z podpisami przedstawicieli organizatorów konkursu, w tym m. in. Prezydenta miasta Kalisza Pana dr. inż. Janusza Pęcherza, a także Starosty Kaliskiego Pana Krzysztofa Nosala.

Organizatorzy uhonorowali dyplomami Dyrektorów szkół biorących udział w konkursie, opiekunowie z kolei otrzymali dyplomy oraz nagrody książkowe.

Następnie głos zabrała Pani Halina Woźniak, przewodnicząca Jury. Pani Woźniak stwierdziła, że wybór najlepszych prac był bardzo trudny. Stąd pojawiły się dodatkowe nagrody specjalne czy wyróżnienia. Pani Przewodniczącej najbardziej podobały się prace wykonane ręcznie. Pani Halina Woźniak wystosowała apel do młodzieży obecnej na sali. Wyjaśniła zebranym, że od najmłodszych lat powinni zbierać wszelkie pamiątki rodzinne, nawet jeśli dziś wydają się bezwartościowe. Za parę lat bowiem, będzie można przy ich pomocy napisać opowiadanie czy rodzinne wspomnienia. W ten sposób przekazuje się miłość następnym pokoleniom. Jako przykład Pani Halina podała fakt, że właśnie w oparciu o pamiątki rodzinne napisała książkę, wspomnienia o swoim ojcu.

Równie podniosłym elementem spotkania było oficjalne otwarcie wystawy pokonkursowej w holu gmachu Wydziału Pedagogiczno - Artystycznego UAM. Wystawiono tam wszystkie prace nagrodzone i wyróżnione, a także 4 prace nienagrodzone, wyróżniające się jednak pod względem graficznym. Był to jednocześnie pierwszy moment, w którym uczestnicy konkursu mogli wzajemnie podziwiać większość prac rywalizujących ze sobą. Pani Anna Bestian-Zając omówiła zebranym sposób rozmieszczenia prac w holu, ich podział ze względu na formę graficzną. Osobno wystawiono do wglądu także niektóre formy opisowe.