2 czerwca 2021 r. w Villi Calisia w Kaliszu odbyła się promocja 4 tomu Encyklopedii Solidarności. W spotkaniu przygotowanym z inicjatywy Archiwum Państwowego w Kaliszu, Instytutu Pamięci Narodowej i Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa udział wzięli m. in. Poseł na Sejm RP Tomasz Ławniczak, dyrektor biura poselskiego Posła na Sejm RP dr. Jana Mosińskiego Łukasz Wolski, Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski, Starosta Kaliski Krzysztof Nosal, były wojewoda kaliski i mazowiecki oraz działacz "Solidarności" w latach 1980-1981 Antoni Pietkiewicz, były Poseł na Sejm RP i aktywny działacz "Solidarności" w ostrowskich Zakładach Automatyki Przemysłowej Witold Sitarz, przewodniczący Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa Bernard Niemiec, prezes Stowarzyszenia im. H. Sutarzewicz Elżbieta Stadtmüller, dawni oraz obecni działacze "S", bohaterowie, których biogramy znalazły się w 4 tomie wydawnictwa: Lech Górski, Włodzimierz Muth, prof. dr hab. Jerzy Pietrzak, Jacek Śródka. Gośćmi specjalnymi spotkania byli: dr Sebastian Pilarski - Naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN Oddział w Łodzi reprezentujący Dyrektora IPN Oddział w Łodzi dr. hab. Dariusza Roguta i dr Grzegorz Wołk - historyk, politolog, pracownik IPN w Warszawie i sekretarz redakcji 4 tomu Encyklopedii Solidarności.
Spotkanie otworzyła Dyrektor APK dr Grażyna Schlender nawiązując do historii miejsca, w którym odbywa się promocja. Villa Calisia, kojarzona przez kaliszan jako Pałac Ślubów, była w 1981 r. siedzibą kaliskiej "Solidarności. Spotkanie promocyjne inauguruje kaliskie obchody 40. rocznicy ogłoszenia stanu wojennego w Polsce.
Poseł na Sejm RP Tomasz Ławniczak zauważył, że współczesne społeczeństwo, a zwłaszcza młodzi ludzie nie są dobrze zorientowani w najnowszej historii Polski. Trzeba im uświadamiać to, że w latach 70. I 80. XX w. władza wystąpiła przeciwko obywatelom, a wielu z nich straciło życie w tej bratobójczej walce. Poseł złożył podziękowania za inicjatywę upamiętnienia tego, co działo się w kraju przed laty.
Do gości specjalny list wystosował Poseł na Sejm RP dr Jan Mosiński nadmieniając m. in., że współczesna "Solidarność" jest depozytariuszem pamięci o wydarzeniach lat 1980-1981 i przywołuje nazwiska ofiar stanu wojennego, a bohaterom biogramów wydawnictwa należy się pamięć i podziękowanie.
Do tej kwestii odniósł się także Prezydent Miasta Kalisza Krystian Kinastowski, który, jak sam przyznał, reprezentuje młodsze pokolenie i dzięki trudom członków "Solidarności" może dziś żyć w wolnej Polsce. Wskazał także na mądrość tych ludzi, z których doświadczeń dziś korzysta, mając na względzie dobro miasta.
Przewodniczący ZR NSZZ "Solidarność" Bernard Niemiec zauważył, że Encyklopedia Solidarności jest rodzajem hołdu dla ludzi, którzy dali nam wolność. Musimy z niej umiejętnie korzystać i nadal pielęgnować starania o dobrobyt kraju i jego obywateli.
W drugiej części spotkania dr Sebastian Pilarski i dr Grzegorz Wołk scharakteryzowali wydawnictwo i opowiedzieli o pracach redakcyjnych nad nim. Dr Sebastian Pilarski jest absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego, badaczem dziejów "Solidarności" oraz polityki zagranicznej Polski w okresie międzywojennym. Specjalizuje się w publikowaniu źródeł, pisze m. in. na łamach "Dziejów Najnowszych" i "Biuletynu IPN". Naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN Oddział w Łodzi wspomniał, że ma okazję współpracować z instytucjami z regionu kaliskiego w promowaniu najnowszej historii Polski, a Encyklopedia Solidarności jest przejawem tej udanej współpracy. Główną ideą wydawnictwa jest oddanie hołdu tym, którzy oddali swoje życie i zdrowie za Ojczyznę. Obecnie trwają już prace nad 5 tomem, który prawdopodobnie ukaże się w 2022 r. Dr Sebastian Pilarski nadmienił, że dr Grażyna Schlender jest jedynym autorem w Polsce, który z Encyklopedią Solidarności współpracuje od początku biorąc udział w redakcji wszystkich dotychczas wydanych tomów. Opracowała ogółem 68 biogramów i 16 haseł (6 kolejnych w przygotowaniu). Encyklopedia ukazuje się systemem holenderskim, ze względu na konieczność prowadzenia często długich badań odnośnie aktywności opozycyjnej danych osób.
Dr Grzegorz Wołk przypomniał natomiast, że Encyklopedia Solidarności wydawana dziś pod auspicjami IPN swoje źródło ma w projekcie społecznym oficyny wydawniczej "Volumen" i Stowarzyszenia "Pokolenie" z Katowic. Autorzy pracujący dziś nad biogramami nadal opierają się o ustalone wówczas ramy i wskazówki redakcyjne. W 2006 r. uruchomiono stronę internetową Encyklopedii Solidarności i wedle przewidywać w przyszłości to właśnie portal wirtualny przejmie rolę wiodącego środka informacyjnego. Sam projekt Encyklopedii Solidarności stanowi jeden z najdłuższych programów wydawniczych w Polsce, podobnie jak Polski Słownik Biograficzny. Kluczem doboru jest w tym przypadku aktywność opozycyjna danych osób. Wielu działaczy nadal żyje i kwestia uaktualnienia biogramu po latach stanowi pole do dyskusji na przyszłość.
Integralną częścią promocji była prelekcja dr Grażyny Schlender pt. "Stan wojenny w Regionie Wielkopolska Południowa". Dyrektor APK wymieniła najważniejsze osiągnięcia NSZZ "Solidarność" Region Wielopolska Południowa. Należała do niej bez wątpienia działalność pierwszego w Polsce Domu Kultury Robotniczej powstałego w marcu 1981 r. Placówka utrzymywała się ze składek ludzi pracy i oferowała szerokie pole do rozwoju indywidualnych zainteresowań. Warto wspomnieć także, że w Kaliszu działała prężnie drukarnia, którą SB uważało za filię Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Region miał także swój udział w powstaniu Posłania do Ludzi Pracy Europy Wschodniej. Pomysłodawcą był lekarz Henryk Siciński, tekst napisali Bogusław Śliwa i Jan Lityński. Leonid Breżniew uznał je za niebezpieczny i prowokacyjny dokument a jego autorów miał za siewców zamętu. Region Wielkopolska Południowa liczył 155 000 członków i był na 17 miejscu w Polsce pod względem liczebności (na 42 istniejące wówczas regiony). Działacze z czasem radykalizowali swoje poglądy, co było widoczne szczególnie poprzez hasła na plakatach "bolszewicka zaraza", czy "Idą nasi". Działały także radykalne organizacje jak: Komitet Obrony Więzionych za Przekonania, czy Kluby Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość w Kaliszu. 11 listopada 1981 r. dokonano poświęcenia siedziby Zarządu Regionu przy al. Wolności 4, gdzie urządzono kiermasz publikacji niezależnych. 21 listopada 1981 r. po przeciwnej stronie ulicy, na gmachu Sądu Okręgowego w Kaliszu z inicjatywy Bogusława Śliwy powstał napis "Przywrócić godność prawu!". Bogusław Śliwa był prokuratorem, który w 1978 r. zamierzał oskarżyć milicjanta o zabójstwo Ryszarda Mikołajczyka za co został dyscyplinarnie zwolniony z pracy. Warto także wspomnieć, co działo się w Kaliszu w momencie ogłoszenia stanu wojennego. 12 grudnia 1981 r. dyżur w ZR miał Leonard Duszeńko. Przyszła do niego nieznajoma kobieta, która ostrzegła, że "jutro się zacznie". Po zakończonej pracy Leonard Duszeńko powrócił do Krzyżówek, gdzie był leśniczym. W nocy MO weszła do mieszkania Zdzisława Małeckiego i udała się następnie do drukarni przy al. Wolności 25, skąd wywieziono maszyny. 13 grudnia MO otoczyła siedzibę "Solidarności" aresztując tylko Wojciecha Kościelniaka. Dzień później etatowi pracownicy ZR przyszli do pracy, co to zostało - dokumenty i dwie puszki z pieniędzmi - przenieśli do o. Stefan Dzierżka. Działaczy internowano, a zbrojny opór stawiał tylko Leonard Duszeńko. Łącznie w woj. kaliskim od 13 grudnia 1980 r. do 14 stycznia 1981 r. internowano i aresztowano 60 osób i przeprowadzono 241 tzw. rozmów profilaktycznych. Działaczy przewieziono do Ośrodka Odosobnienia w Ostrowie Wlkp. Pozostali, w tym m. in. Andrzej Wojkowski i Antoni Pietkiewicz tworzyli struktury podziemne - Tymczasowy Komitet Koordynacyjny. Organizacja zachęcała do stawiania biernego oporu poprzez udział w mszach świętych za Ojczyznę i układanie krzyży kwietnych. Wydawano także prasę podziemną, co zaowocowało m. in. nalotem 4 listopada 1982 r. na drukarnię mieszczącą się w garażu Edwarda Grzelińskiego. Z czasem do głosu doszła także młodzież kaliska. W 1986 r. uczeń III Liceum Ogólnokształcącego im. M. Kopernika w Kaliszu Mariusz Kurzajczyk zaczął wydawać pismo "Uczniak", pozorując istnienie wieloosobowego zespołu redakcyjnego. W 1988 r. stworzył on wraz z Konradem Szymańskim nieformalną grupę młodzieży popierającą działalność opozycyjną.
Po interesującym wystąpieniu organizatorzy spotkania wręczyli obecnym na sali bohaterom biogramów po egzemplarzu pamiątkowym 4 tomu Encyklopedii Solidarności.
W tymże znalazło się łącznie 10 biogramów osób działających w regionie Wielkopolska Południowa: Lech Górski, Elżbieta Kubasik, Mirosława Mencel, dr Jan Mosiński, Włodzimierz Mut, Andrzej Orczykowski, prof. dr hab. Jerzy Pietrzak, Lucyna Prylińska, Jacek Śródła i Tadeusz Wolf. Autorką wszystkich biogramów jest dr Grażyna Schlender.
Antoni Pietkiewicz wspomniał, że zna osobiście wszystkie osoby, których biogramy znalazły się w wydawnictwie. Ich działalność zapoczątkowała głębokie zmiany systemowe w Polsce.
Wartości im przyświecające powinny być inspiracją dla młodego pokolenia.
Na koniec spotkania wykonano pamiątkowe fotografie w historycznym miejscu, gdzie 40 lat temu działała kaliska "Solidarność".
