Promocja Encyklopedii Solidarności

Dnia 10 listopada 2010 roku, o godz. 13.00 w siedzibie Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyła się uroczysta promocja Encyklopedii Solidarności. Gościem specjalnym była Pani Mirosława Łątkowska, redaktor naczelna Encyklopedii Solidarności. Pani Łątkowska jest wykładowcą Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz właścicielem Oficyny Wydawniczej Volumen. W latach 1985 - 1989 była redaktorem niezależnego wydawnictwa książkowego "Wers". Na promocji obecni byli także Pan Prezydent miasta Kalisza dr inż. Janusz Pęcherz, Pan Jan Mosiński, Przewodniczący Zarządu Regionu Wielkopolska Południowa NSZZ "Solidarność", działacze "S", przedstawiciele mediów, uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki z opiekunem Panem Wojciechem Dyśko. Data uroczystości była bardzo wymowna, jak słusznie zauważyła Pani dr Grażyna Schlender, Dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu. Przypada bowiem 30 rocznica powstania Solidarności, dokładnie dnia 10 listopada 1980 r. zarejestrowano jej Statut; nazajutrz obchodziliśmy 92 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości; a 21 lat temu, w grudniu 1989 r. powstała III RP. Znamienny jest fakt, że to właśnie dzięki Solidarności i wyborom czerwcowym w 1989 r., udało się uzyskać przez Polskę suwerenność po II wojnie światowej.

W ramach spotkania Pani Mirosława Łątkowska, redaktor naczelna Encyklopedii "S" opowiedziała jak narodziła się koncepcja tego wydawnictwa. Pomysł powstał w 2005 r. przy okazji 25. rocznicy powstania NSZZ Solidarność. Praca ruszyła rok później. W zamyśle autorów miał to być merytoryczny opis "S", pozbawiony subiektywnych opinii czy refleksji. Liczyły się same fakty i daty. Z tego do tej pory powstało 1200 haseł, a w sumie będzie ok. 8500. Pierwszy tom pt."Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976 - 1989" ukazał się pod redakcją Pani Mirosławy Łątkowskiej (redaktor naczelna). Ponadto w skład redakcji wchodzili: Adam Borowski, Włodzimierz Domagalski, prof. dr hab. Antoni Dudek, dr Łukasz Kamiński, Przemysław Miśkiewicz i dr Grzegorz Waligóra. Recenzji dokonali prof. dr hab. Mirosław Golon, prof. dr hab. Andrzej Paczkowski i prof. dr hab. Wojciech Polak. Wydawcą jest Stowarzyszenie Pokolenie, Oficyna Wydawnicza Volumen oraz Instytut Pamięci Narodowej. Pani Łątkowska stwierdziła, że napisanie tej książki traktuje jako swoją ostatnia misję dla Polski, jak dzieło życia. Do pracy włączono wielu autorów. Całą Polskę podzielono na 29 obszarów z okresu I zjazdu Solidarności. Pełnomocnikiem Encyklopedii na terenie Wielkopolski Południowo - Wschodniej jest Pani dr Grażyna Schlender. Jest ona też autorką biogramów i haseł w Encyklopedii Solidarności. Każdy z pełnomocników odpowiadał za swój region, docierał do działaczy "S". Ci z kolei uzupełniali ankietę i na ich podstawie opisano pokolenie podziemia. Większość osób ujętych w Encyklopedii nigdy wcześniej nie zaistniała w sferze publicznej. Jak słusznie zauważyła Pani Łątkowska, dziś przyszedł czas, by osoby te odpowiednio uhonorować.

Pani dr Grażyna Schlender zaprosiła do podzielenia się swoimi wspomnieniami bohaterów tamtych wydarzeń. Pan Mieczysław Walczykiewicz, rolnik ze Stawu opowiedział zebranym o tym jak organizował struktury Solidarności Wiejskiej w Stawie i w regionie. Dzięki niemu do szkoły powróciły krzyże. To on organizował "wałówkę" dla internowanych i współpracował z jezuitą ojcem Stefanem Dzierżkiem. Dalej głos zabrał Pan Świętosław Fortuna. Jako prawnik udzielał się społecznie i pełnił dyżury w siedzibie Solidarności w Kaliszu przy ulicy Staszica 28. Wyraził on głęboką nadzieję, że ideały sprzed 30 lat, będą cały czas aktualne. Następnie głos zabrał Pan Włodzimierz Jędrasik, który w stanie wojennym aktywnie współpracował z Solidarnością Walczącą. Zaznaczył, że jest dumny ze swojej współpracy z konspiracją. Jego głównym celem nie była rzeczywistość polityczna, ale uzyskanie suwerennego państwa. To jest największym sukcesem Solidarności tamtego okresu. Pan Jędrasik wspominał, jak 13 grudnia o godz. 9.00 dzwonił do żony Pana Rolicza, pierwszego Przewodniczącego Zarządu Regionu "S", żeby zapytać o męża, który przebywał w Gdańsku i o dziwo udało mu się uzyskać to połączenie telefoniczne. Pan Zygmunt Rolicz w swoim wystąpieniu zaznaczył, że byłymi działaczami Solidarności nikt dziś się nie interesuje. Oni też walczyli w latach 1980 - 1981. Solidarność miała swojego prezydenta, premiera, a dziś honoruje się tych, którzy działali gdzieś na zapleczu. Pan Jerzy Sówka z Ostrowa Wielkopolskiego zwrócił uwagę na jeszcze jeden fakt - otóż 10 listopada mija właśnie 7 miesięcy od tragedii smoleńskiej. Pan Sówka zaznaczył, iż prezydent Lech Kaczyński, gdyby żył, z pewnością odznaczyłby działaczy S". Encyklopedia jest pierwszym ogólnopolskim wydaniem poświęconym związkowi. Wcześniej były już próby upamiętnienia 30 lat działalności Solidarności. Nie nazwano jednak rzeczy po imieniu. Wydano co prawda okolicznościową monetę, ale podkreślono na niej 30 rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych, a nie powstania samego związku. W Ostrowie Wlkp., w Zakładach Automatyki Przemysłowej protesty rozpoczęły się już w lipcu, jeszcze przed stocznią. Pan Jerzy Sówka 26 sierpnia zawoził zebrane pieniądze do stoczni w Gdańsku na potrzeby strajkujących. Jako ostatni głos zabrał Pan Stanisław Miklas. Przeczytał on zebranym kilka swoich wierszy poruszających tematykę patriotyczną.

Najważniejszym punktem uroczystości było wręczenie ufundowanych przez Pana Prezydenta miasta Kalisza, dr. inż. Janusza Pęcherza 25 działaczom Solidarności egzemplarza Encyklopedii Solidarności. W imieniu osób nieżyjących oraz przebywających na emigracji książkę odebrały rodziny. Wydawnictwo otrzymali: Marek Breliński, Mieczysław Chlasta, Mirosława Czajka (uhonorowanie pośmiertne), Leonard Duszeńko (uhonorowanie pośmiertne), o. Stefan Dzierżek (uhonorowanie pośmiertne), Świętosław Fortuna, Jerzy Grzegorski, Jan Heresztyn (uhonorowanie pośmiertne), Włodzimierz Jędrasik, Zenon Kempiński, Bogdan Lisowski (przebywa na emigracji w Australii), Jacek Malec (przebywa na emigracji w Kanadzie), Jan Marciniak, Stanisław Miklas, Kazimierz Obsadny, Władysław Proć, Kazimierz Prymas, Witold Sitarz, Krzysztof Szac, Bogusław Śliwa (uhonorowanie pośmiertne), Aleksander Urban, Andrzej Wojkowski (przebywa na emigracji w Australii), Jacek Jakubowski, Edward Kubisz, Stanisław Kucharski.

Na koniec Pan Prezydent miasta Kalisza podziękował wszystkim obecnym, zaznaczył, że dla niego Encyklopedia Solidarności to także wielka sprawa, bo honoruje się ludzi skromnych, nie wyróżniających się z tłumu, którzy pochodzą z naszego regionu. Pani Mirosława Łątkowska wspomniała, że inicjatywa Pani dr Grażyny Schlender zorganizowania w takiej oprawie promocji Encyklopedii Solidarności była pierwszą w Polsce. Wszyscy obecni zostali zaproszeni na poczęstunek, przygotowany przez Pana Romana Bartosika z kawiarni "Muzealna" w Gołuchowie.