30 października 2019 r. z inicjatywy Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów i Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyło się spotkanie, którego uczestnicy wysłuchali prelekcji członka KTPA Świętosława Fortuny pt. Esperanto w Kaliszu i na świecie. W tym dniu gościliśmy m. in. Przewodniczącego Zarządu Regionu NSZZ "Solidarność" Wielkopolska Południowa Bernarda Niemca; etnografa Stanisława Małyszkę; członków KTPA i działaczy Klubu Esperantystów w Kaliszu.
Dr Grażyna Schlender rozpoczęła spotkanie od powitania wszystkich i podzielenia się smutną informacją o śmierci członka Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów Wacława Majchrzaka. Wacław Majchrzak był emerytowanym nauczycielem, wicedyrektorem II Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Kaliszu, wielkim pasjonatem historii.
W zeszłym roku, w ramach spotkań członków KTPA wygłosił prelekcję na temat nadawania imion dzieciom polskim w Kaliszu w czasie okupacji hitlerowskiej. Wszyscy uczestnicy spotkania uczcili pamięć zmarłego poprzez poświęcenie mu minuty ciszy.
Dyrektor APK podała także, że przed kilkoma dniami Archiwum Państwowe w Kaliszu wydało nową publikację z okazji 100. rocznicy powołania państwowej sieci archiwalnej, w ramach ogólnopolskiej serii wydawniczej promowanej przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych pt. "Sto dokumentów na stulecie Wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu". W promocji wzięli udział znamienici goście m. in. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk, Prezydent miasta Kalisza Krystian Kinastowski, Starosta Kaliski Krzysztof Nosal. Publikacja jest już dostępna w sprzedaży.
W dalszej części spotkania sympatycy archiwaliów dowiedzieli się nieco o pasji prelegenta Świętosława Fortuny. Świętosław Fortuna z wykształcenia jest prawnikiem, od końca lat 70. XX w. związanym z Kaliszem. Pracował tutaj m. in. w Przedsiębiorstwie Ulic i Mostów w Kaliszu z siedzibą w Borowie i tam współtworzył struktury "Solidarności". Był doradcą prawnym najpierw w komitecie założycielskim, a potem w komisji zakładowej, organizatorem społecznych dyżurów pomocy prawnej w MKZ. Wspierał prawnie "Solidarność Wiejską" Uczestniczył w I Walnym Zjeździe Delegatów Województwa Kaliskiego. Był członkiem Zarządu Regionu Wielkopolska Południowa, przewodniczącym sekcji Radców Prawnych przy MKZ, a potem przy ZR wspólnie z Krystyną Kowalską i Maciejem Pawlakiem. W 1981 r. sygnował Deklarację ideową Klubów Rzeczypospolitej Samorządnej Wolność-Sprawiedliwość-Niepodległość, a rok później zainicjował List do władz Kalisza z apelem o uwolnienie z internowania Jerzego Pietkiewicza, zatrzymanego i przesłuchiwanego w Komendzie Wojewódzkiej MO w Kaliszu. Świętosław Fortuna w latach 1990-1991 był wykładowcą na Uniwersytecie Ludowym im. ks. Wacława Blizińskiego w Kaliszu, a w latach 1991-1995 radcą prawnym m. in. w Hotelu Orbis "Prosna" w Kaliszu. Od 2003 r. wspólnie z Piotrem Szczepaniakiem prowadzi kancelarię prawną, a od 2004 r. jest prezesem Oddziału Zrzeszenia Prawników Polskich w Kaliszu. Pasjonuje się językiem esperanto i przynależy do Śląskiego Związku Esperantystów. Odznaczono go m. in. Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Przygoda prelegenta z językiem esperanto rozpoczęła się w 1976 r., gdy ojciec w tajemnicy i bez jego zgody, zapisał go na kurs językowy. Po 4 miesiącach nauki prelegent był już w stanie rozmawiać w tym języku z kolegą z Węgier. Po ukończeniu kursu II. stopnia osiągnął biegłość w mowie i piśmie. Język ten nie jest trudny, gdyż opiera się na stałych rdzeniach, do których dodaje się przyrostki i przedrostki tworząc w ten sposób nowe określenia. Ułatwieniem jest to, że wymowa poszczególnych liter jest taka sama jak w języku polskim. Twórcą esperanto był Ludwik Zamenhof, Żyd pochodzący z Białegostoku. Dorastał w środowisku wielonarodowym, gdzie obok siebie żyli Żydzi, Niemcy, Polacy i Rosjanie, co było często powodem konfliktów. Wykształcił się na lekarza okulistę, ale pasjonowało go językoznawstwo. Zamenhof miał ogromny talent językowy, poznał wszystkie języki zachodniej Europy i postanowił stworzyć język uniwersalny, który pozwoliłby komunikować się wszystkim narodom. Jeszcze jako młody człowiek wydał swój pierwszy podręcznik do nauki esperanto. Inżynier Antoni Grabowski z Krakowa będąc zauroczonym dorobkiem Zamenhofa, przyjechał do niego i przeprowadził z nim pierwszy spontaniczny dialog w esperanto. Wkrótce przetłumaczył też na ten język "Pana Tadeusza". Zamenhof był z natury idealistą. Chciał, by wszyscy ludzie mówili wspólnym językiem i mieszkali w jednym państwie, co stanowiło wizję dość utopijną. Niemniej jednak samo esperanto zyskało wielu zwolenników, a jego twórcę odznaczono m. in. Legią Honorową. W 2017 r. Parlament RP jednogłośnie poprzez aklamację ogłosił Rok Zamenhofa. W Kaliszu ideę esperanto rozprzestrzenił księgarz Maksymilian Jasiński, wydając samouczek esperanto w 1933 r. Notatki o jego działalności publikowano m. in. w "Gazecie Kaliskiej" i "Kaliskim ABC" w okresie międzywojennym. Esperantyści w grodzie nad Prosną w okresie powojennym rozpoczęli swoją działalność w latach 60. XX w. Szczególnie zaangażowany w tę ideę był lekarz pulmonolog Andrzej Węgrzyn, szykanowany w okresie stanu wojennego przez władze komunistyczne. Organizował on m. in. kursy językowe, dzięki którym wielu kaliszan poznało esperanto i działa dzisiaj w kaliskim klubie tego języka. Dziś esperantyści spotykają się na całym świecie. Kongresy odbyły się m. in. we Francji, Portugalii, Argentynie i Korei Południowej.
Na koniec spotkania Dyrektor APK dr Grażyna Schlender w podziękowaniu za ciekawą prelekcję wręczyła Świętosławowi Fortunie egzemplarz najnowszego wydawnictwa pt. "Sto dokumentów na stulecie Wybór materiałów archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Kaliszu".
