24 października 2018 r. w sali wystawowej Archiwum Państwowego w Kaliszu uroczyście zaprezentowano filmy zrealizowane w ramach V. edycji Kaliskiego Archiwum Filmowego. Projekt ten po raz kolejny uzyskał poparcie Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych i dzięki dofinansowaniu z puli tejże instytucji mógł zostać zrealizowany. Głównym jego założeniem jest ocalenie od zapomnienia wspomnień osób, które przeżyły terror okupacji hitlerowskiej.
W spotkaniu uczestniczył pomysłodawca projektu literat i prezes Stowarzyszenia "Kalisz Literacki" Arkadiusz Pacholski, operator filmowy odpowiedzialny za montaż nagrań, absolwent Łódzkiej Szkoły Filmowej Erwin Rząd. Gościliśmy także bohatera jednego z wcześniej zrealizowanych filmów Mieczysława Wiśniewskiego, działacza "Solidarności" Edwarda Grzelińskiego, członka Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Archiwaliów i genealogia rodzinnego Jerzego Wojtczaka, młodzież z Zespołu Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich w Kaliszu z Panią Dorotą Szaleniec-Plichtą i Aldoną Wasilewską oraz uczniów Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Kaliszu wraz z Panią Martą Kwiatkowską. Premierowe nagrania obejrzeli osobiście główni bohaterowie tegorocznej edycji: Janina Gałenska, Tadeusz Krzywik i Zdzisław Bednarek. Z przyczyn niezależnych nieobecni byli Gustaw Elbl i Anna Rożnowska, która rekompensując swoją nieobecność na uroczystości wystosowała na adres Archiwum stosowne pismo z przesłaniem: Myślę, że moja nagrana wypowiedź przyczyni się do utrwalenia wspomnień o tych mieszkańcach Kalisza, którzy tutaj byli od wieków, kochali to miasto i zginęli tragicznie. Jako rodowita kaliszanka dziękuję Państwu za wspaniałą inicjatywę, która na pewno będzie owocować tolerancją wśród ludzi i da nam nadzieję, że nigdy więcej okropności wojny nie powtórzą się.
Naszych gości przywitała dyrektor APK dr Grażyna Schlender przypominając początki prac nad projektem, który trwa od 2012 r. Do tej pory wzięły w nim udział 23 osoby. Część z naszych bohaterów już odeszło, zostało po nich wspaniałe świadectwo i przesłanie do młodzieży. Należy bowiem wyjaśnić, że filmy stanowią materiał dydaktyczny do prowadzenia lekcji archiwalnych. Dzięki temu młodzież bierze udział w ciekawej lekcji historii, zaznajamiając się z wydarzeniami, których próżno szukać w podręcznikach do historii. Arkadiusz Pacholski nadmienił, że filmy są produkowane w dwóch wersjach.
Te dłuższe, trwające do 2 godz., zostaną zarchiwizowane przez Archiwum Państwowe w Kaliszu. Krótkie, liczące do 25 min. mają charakter typowo edukacyjny. Literat zachęcił obecną na sali młodzież do dokumentowania wspomnień starszych członków swoich rodzin. Te nabiorą prawdziwej wartości za 20, może 30 lat.
Najważniejszym momentem potkania była projekcja fragmentów wszystkich pięciu wywiadów. Janina Gałenska wspomina swój dom rodzinny w Tarnopolskiem i ciężką okupację radziecką. Polacy chowali się wówczas po piwnicach z obawy przed mordem i gwałtami. Gustaw Elbl podzielił się wspomnieniami odnośnie zabaw dziecięcych i problemów z aprowizacją w artykuły pierwszej potrzeby. Tadeusz Krzywik okupację spędził w Kaliszu, jego ojciec był wywieziony na roboty przymusowe do Rzeszy Niemieckiej. Przysyłał rodzinie stamtąd paczki, by ostatecznie wrócić do pracy w Pluszowni u Gaede`go.
Zdzisław Bednarek podzielił się swoimi przemyśleniami na temat wywózek Żydów, wspomniał także o swojej pracy - szył mundury wojskowe. Anna Rożnowska, pochodziła z rodziny żydowskiej. Okupację przeżyła w Związku Radzieckim, m. in. w Stalingradzie. Opowiedziała w jaki sposób Niemcy mordowali ludność żydowską i dzięki czemu jej akurat udało się przeżyć.
Filmy wzbudziły duże emocje. Nasi goście osobiście zwrócili się do młodzieży życząc jej, by nigdy nie zaznała takich przeżyć, jakich oni doświadczyli. Na pamiątkę spotkania bohaterowie filmów odebrali z rąk dyrektora APK pamiątkowe plakaty oraz egzemplarze nagrań. Na koniec wykonano wspólne zdjęcie. W najbliższym czasie wszystkie chętne szkoły mogą kontaktować się z Archiwum Państwowym w Kaliszu telefonicznie lub mailowo celem umówienia się na lekcję archiwalną z wykorzystaniem najnowszych nagrań.
