26 lutego 2017 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Kaliszu odbyła się konferencja prasowa z okazji organizacji VII Marcowego Maratonu Archiwalnego. Gospodarzem spotkania była Dyrektor Archiwum dr Grażyna Schlender, która powitała dziennikarzy: Mariusza Kurzajczyka z "Ziemi Kaliskiej", Agnieszkę Walczak i Andrzeja Gierosza z Magazynu Miejskiego TV i portalu faktykaliskie.pl., Ewę Bąkowską z Polskiej Agencji Prasowej, Błażeja Krawczyka z portalu Calisia.pl, Basię Źródlewską Olejnik z Radia ESKA, Danutę Synkiewicz z Polskiego Radia Poznań, Leszka Ziąbkę z Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej oraz gościa specjalnego Panią Poseł na Sejm RP Joannę Lichocką, która zajmuje się poszukiwaniem miejsc pochówku ofiar systemu komunistycznego straconych w kaliskim więzieniu.
Joanna Lichocka na wstępie przypomniała, że Kalisz ma wielu bohaterów narodowych, m.in. Agatona Gillera – członek Rządu Narodowego, publicysty i dziennikarza redagującego liczne pisma powstańcze. Kalisz ma również wielu żołnierzy niekiedy zapomnianych, którzy walczyli z komunizmem w ramach podziemia komunistycznego. Więzienie kaliskie było nie tylko świadkiem zsyłek na Sybir w czasie caratu ale także miejscem straceń. Dzięki współpracy z Dyrektor Archiwum udało się udokumentować przynajmniej sześciu bohaterów, którzy tu w Kaliszu zostali zamordowani i gdzieś tu zostali pochowani. Kolejnym krokiem był kontakt z Instytutem Pamięci Narodowej. Pani Poseł wystosowała pisma do Pana dr. hab. Krzysztofa Szwagrzyka – Zastępcy Prezesa IPN w Warszawie oraz dr. Dariusza Roguta – dyrektora IPN Oddział w Łodzi w sprawie potwierdzenia informacji nt. więźniów politycznych straconych w kaliskim więzieniu oraz możliwości rozpoczęcia prac poszukiwawczych pochowków zamordowanych bohaterów.
Dyrektor dr Grażyna Schlender odczytała komunikat IPN Oddział w Łodzi, w którym stwierdzono m.in., że obecnie prowadzona jest kwerenda w archiwach w celu ustalenia ofiar m.in. terroru komunistycznego, które straciły życie w kaliskim więzieniu. Decyzja w sprawie poszukiwania szczątków może zostać podjęta wyłącznie po dokonaniu pełnej i szerokiej kwerendy i na jej podstawie podjęte zostaną dalsze decyzje w sprawie prowadzenia prac archeologicznych na tym terenie. Dr Grażyna Schlender oznajmiła, że na chwilę obecną wskazane są dwa miejsca domniemanych pochówków: teren więzienia i przy Swędrnii za cmentarzem przy ul. Łódzkiej.
Pani Poseł zwróciła się z apelem do mieszkańców Kalisza, którzy coś mogą wiedzieć na ten temat, żeby przekazali te informacje do kaliskiego Archiwum, które następnie będą przesłane do badaczy IPN. Następnie Dyrektor dr Grażyna Schlender przedstawiła, w oparciu o materiały źródłowe zgromadzone podczas kwerend w IPN i sporządzone przez nią biogramy zamieszczone m.in. w Słowniku biograficznym Wielkopolski Południowo-Wschodniej Ziemi Kaliskiej, t. III, sylwetki sześciu osób zamordowanych w więzieniu: Stanisława Spaleniaka, Stanisława Kreczmera, Edwarda Wałęsy, Edmunda Baranka, Józefa Witmana i Ziemowita Glabiszewskiego. Dużo miejsca poświęciła tragicznym losom dwóch z nich tj. Stanisława Spaleniaka i Ziemowita Glabiszewskiego – uczniów Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Tematyka ta jest szczególnie ważna dla dr Grażyny Schlender, ponieważ okres ten wchodzi w zakres jej badań naukowych. Na zakończenie pierwszej części konferencji dr Grażyna Schlender zadeklarowała pomoc i współpracę z Biurem Poszukiwań i Identyfikacji IPN Oddział Łódź. Na marzec zaplanowane jest również spotkanie z przedstawicielem tegoż Biura dr. Krzysztofem Latochą.
Kolejnym tematem poruszonym na konferencji był Marcowy Maraton Archiwalny. Pani Dyrektor dr Grażyna Schlender przypomniała, że jak co roku, od siedmiu lat, organizujemy MMA na pamiątkę utworzenia pierwszego archiwum powojennego, które rozpoczęło swą działalność w marcu 1951 r.
Tegoroczny cykl rozpocznie spotkanie z darczyńcami, którzy w ubiegłym roku przekazali nam swoje pamiątki rodzinne. Wśród nich znajdują się ciekawe osoby, które od lat przekazują nam materiały archiwalne. Takim rekordzistą jest Pan Stanisław Perliński, który corocznie przekazuje nam zdjęcia różnych uroczystości państwowych i wydarzeń kulturalnych mających miejsce w Kaliszu. Pośród zeszłorocznych darczyńców należy wymienić również Witolda Sitarza, który przekazał ponad 60 afiszy, plakatów i gazetek związkowych z lat 1980-1981, Juliusza Brawatę, który podarował książkę pamiątkową z wczasów w Szklarskiej Porębie z 1946 r. czy Wiesława Staniszewskiego, który wzbogacił zasób APK o fotografię legionistów uwięzionych w obozie w Szczypiornie w 1917 r. Darczyńcy otrzymują na spotkaniu pisemne podziękowania i publikację APK.
Kolejnym punktem programu MMA będą dwa szkolenia: szkolenie kancelaryjno-archiwalne dla pracowników podmiotów wytwarzających niepaństwowy zasób archiwalny, czyli prywatnych jednostek organizacyjnych, ale w razie braku chętnych mogą w nich uczestniczyć także pracownicy samorządowych i państwowych jednostek organizacyjnych oraz prelekcja i pokaz konserwatorski dla samorządowych archiwistów zakładowych.
Nie zabraknie też warsztatów dla młodzieży szkolnej pt. "Propaganda Polski Ludowej" zorganizowanych we współpracy z IPN Oddział w Łodzi. Uzupełnieniem, których będą warsztaty dla nauczycieli połączone z prezentacją pakietu edukacyjnego "Marzec ‘68" i "Propaganda Polski Ludowej". Każdy nauczyciel dostanie puzzle "Czwarty rozbiór Polski", dzięki którym będzie można robić ciekawe zajęcia na terenie szkoły.
W związku z 50. rocznicą wydarzeń marca 1968 r. przygotowaliśmy spotkanie z uczestnikami marca 1968 r. w Kaliszu połączone z prelekcją dr Grażyny Schlender pt. "Marzec`68 w Kaliszu w świetle materiałów łódzkiego Oddziału IPN". W Kaliszu po mino tego, że nie było wyższych uczelni, kilka osób włączyło się w ten protest, m.in. rozrzucane były ulotki "Gomułka na dziady" "Dziady na scenę" przez braci Jacka i Andrzeja Kościelniaków. Dyrektor APK zwróciła się z apelem, że Archiwum poszukuje wszelkich informacji na temat marca ’68.
Odbędą się również ciekawe warsztaty "Szukaj a znajdziesz" – www.szukajwarchiwach, jako Zintegrowany System Informacji Archiwalnej. Skierowane są one dla młodzieży, którzy także będą mogli zdobyć wiedzę w praktyce.
Mamy w planie zamieszczenie na naszej stronie nowej wystawy on-line pt. "Ostatnia wola i życzenie - testamenty w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu". Ideą jej jest przedstawienie ciekawych zapisów testamentowych ludzi wywodzących się z różnych środowisk. Znajdziemy tam m.in. testament Antoniego Szabelkowicza 1726 r. w którym pozostawił legat na sumę dwóch tysięcy złotych polskich Ojcom Franciszkanom Kaliskim w zamian za co mają m.in. odprawiać 70 mszy świętych corocznie przed ołtarzem św. Franciszka w sobotę lub inny dzień.
Ostatnim punktem programu Marcowego Maratonu Archiwalnego będzie ogłoszenie kolejnej edycji konkursu "Ad fontes! Odkrywamy tajemnice Kalisza i regionu kaliskiego". Jak co roku będzie pięć tematów, jeden dotyczyć będzie Adama Asnyka.
Na koniec spotkania dyrektor APK dr Grażyna Schlender zachęciła wszystkich do skorzystania z propozycji Marcowego Maratonu Archiwalnego.
