20 listopada 2013 r. w siedzibie Archiwum Państwowego w Kaliszu uroczyście zaprezentowano wystawę Mors sola victris, gloria victis, zrealizowaną przez Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przy okazji zapromowano najnowsze wydawnictwo Archiwum Państwowego w Kaliszu pt. Materiały źródłowe do dziejów powstania styczniowego w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu. Na wernisażu pojawili się m. in. Marzena Ścisła reprezentująca Prezydenta Miasta Kalisza i Anna Woźniak z Wydziału Kultury i Sztuki, Sportu i Turystyki Urzędu Miejskiego w Kaliszu, Dorota Lewandowska kustosz wystawy, Małgorzata Osiecka, Monika Michalska, Renata Zakrzewska, Piotr Wincenciuk z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Adam Borowiak z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Asnyka w Kaliszu, Tadeusz Krokos z Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Kaliszu, Urszula Zybura znana lokalna poetka i aforystka, Sławomir Woźniak właściciel firmy wydawniczej "Edytor", młodzież z I Liceum Ogólnokształcącego im. A. Asnyka w Kaliszu wraz z opiekunem Panią Joanną Balcerzyk.
Zgromadzonych miłośników historii powitała dr Grażyna Schlender dyrektor Archiwum Państwowego w Kaliszu, wyjaśniając, że głównym powodem zawitania tej wystawy liczącej 36 plansz w Kaliszu jest okrągła 150. rocznica wybuchu powstania styczniowego. W związku z tym Archiwum Państwowe w Kaliszu podjęło pewne inicjatywy już na początku roku kalendarzowego. W styczniu na naszej stronie internetowej pojawiła się wystawa on-line prezentująca ciekawe archiwalia związane z powstaniem styczniowym, w październiku w ramach Kaliskich Spotkań Archiwalnych Grzegorz Waliś wygłosił prelekcję o podobnej tematyce w oparciu o wystawę multimedialną. Dyrektor APK w sposób szczególny podziękowała za przybycie przedstawicielom Urzędu Miejskiego w Kaliszu. Gdyby nie wsparcie finansowe tej instytucji, nie byłoby możliwe wydanie publikacji. Dr Grażyna Schlender podała plan uroczystości. Jako pierwszą zaprezentowano wystawę przygotowaną przez Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. O głos poproszono komisarza wystawy Dorotę Lewandowską. Później Grzegorz Waliś zapromował najnowsze wydawnictwo APK pt. Materiały źródłowe do dziejów powstania styczniowego w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu. Następnym elementem spotkania było przekazanie kilku egzemplarzy katalogu wystawy oraz książki naszym gościom. Na końcu Anna Bestian-Zając zaprezentowała archiwalia z zasobu APK, zgromadzone w holu, towarzyszące wystawie wypożyczonej z AGAD. Dr Grażyna Schlender podziękowała wszystkim osobom, które pracowały nad wydawnictwem: Lidii Łyszczak za oprawę graficzną, Caryl Swift za tłumaczenie na język angielski, Katarzynie Sztanderze za przygotowanie skanów archiwaliów, Sławomirowi Woźniakowi za podjęty trud drukarski. Osobne podziękowania skierowano dla Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych oraz Urzędu Miejskiego w Kaliszu za wsparcie finansowe wydawnictwa.
Dorota Lewandowska serdecznie podziękowała za zaproszenie do Kalisza. Jest to kolejne miasto - przystanek na drodze wystawy poświęconej powstaniu styczniowemu. Ekspozycja została przygotowana przez pracowników Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie we współpracy z innymi archiwami m. in. AP w Lublinie, AP w Siedlcach, Narodowym Archiwum Cyfrowym. Plansze oraz katalog wystawy udało się przygotować dzięki wsparciu finansowemu Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych. Głównym założeniem autorów było przedstawienie życia codziennego, losów ludzkich w realiach powstańczych, nie skupiano się na spektakularnych bitwach, wydarzeniach politycznych powszechnie znanych. Znajdziemy tu m. in. dokument podpisany przez Kamila Cypriana Norwida, który w tym czasie przebywał w Lipsku. Dokumenty zaczynają się w okresie przedpowstaniowym. Omawiają manifestacje patriotyczne, okres żałoby narodowej. Dalej zobrazowano sam przebieg działań wojennych, militarnych. Część plansz dotyczy osoby Romualda Traugutta, jego działalności politycznej oraz życia prywatnego. Kolejna część opowiada o relacjach powstańczych, udziale społeczeństwa w powstaniu. Część dokumentów dotyczy działalności cudzoziemców na rzecz powstania m. in. oddziałów Francesco Nullo. Końcowa część wystawy traktuje o późniejszych wydarzeniach, kultywowania pamięci o powstaniu w Polsce międzywojennej.
W dalszej części spotkania dr Grażyna Schlender przedstawiła sylwetkę autora promowanej książki, Grzegorza Walisia. Jest on absolwentem historii specjalności archiwistycznej UAM w Poznaniu. W 1994 r. rozpoczął pracę w APK. Na chwilę obecną piastuje stanowisko kierownika Oddziału I Gromadzenia i Ewidencji Materiałów Archiwalnych. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji i artykułów o tematyce historycznej, interesuje się szczególnie historią Liskowa, z którego pochodzi. W tym roku przyznano mu z rekomendacji Dyrektora APK Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza w kategorii Ochrona zabytków i zachowanie dziedzictwa kulturalnego. Grzegorz Waliś jest także współautorem książki na temat powstania styczniowego, wydanej przez Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Kaliszu.
Grzegorz Waliś zapromował książkę pt. Materiały źródłowe do dziejów powstania styczniowego w zasobie Archiwum Państwowego w Kaliszu. Zawiera ona szczegółowe wprowadzenie omawiające archiwalia z zasobu APK dotyczące powstania styczniowego. Można je podzielić na cztery grupy: związane z manifestacjami w 1861 r. - te, które poprzedziły bezpośrednio wybuch powstania; materiały, z których da się ustalić personalia powstańców (materiały biograficzne np. akty metrykalne, świadectwa szkolne; materiały dotyczące opieki socjalnej nad weteranami). Kolejną grupą są materiały wytworzone w związku z kolejnymi rocznicami i obchodami wybuchu powstania styczniowego. Osobno potraktowano fotografie i dokumentację miejsc pamięci powstania styczniowego. Ogólnie prezentujemy 321 dokumentów. Większość dotyczy byłego powiatu kaliskiego i pochodzi zespołu Naczelnik Powiatu Kaliskiego. Książka zawiera 108 ilustracji, które same w sobie są ciekawym materiałem źródłowym. Aparatem pomocniczym są: indeks geograficzny i nazw osobowych, spis ilustracji, spis dokumentów, streszczenie w języku angielskim. Katalog wystawy przygotowanej przez Archiwum Główne Akt Dawnych oraz egzemplarze książki opracowanej przez Grzegorza Walisia trafiły w ręce losowo wybranych szczęśliwców.
Ostatnią częścią spotkania było omówienie i oprowadzenie gości po wystawie lokalnej przez Annę Bestian-Zając. Ekspozycja została przygotowana w holu APK i obejmuje archiwalia z lat 1861 - 2013. W większości są to materiały pochodzące z byłego zaboru rosyjskiego. Przykładem akt z zaboru pruskiego są dokumenty z Akt miasta Pleszewa i Akt miasta Sulmierzyce (odpis wyroku Sądu Najwyższego w Berlinie z 1864 r. w związku z procesem przeciwko Polakom wspierającym powstańców styczniowych; dokument wystawiony przez burmistrza Sulmierzyc zakazujący polowań i dający wojsku uprawnienia do aresztowania osób podejrzanych). Z zespołu Naczelnik Powiatu Kaliskiego zaprezentowano m. in. pismo oszczędzające włościan w poborze do wojska ze względu na niedawne oczynszowanie oraz dokument o amnestii dla powstańców, którzy w określonym terminie złożą broń. Część archiwaliów pochodzi także z zespołu Kaliski Zarząd Powiatowy - są to akta dotyczące konkretnych osób biorących udział w powstaniu. Wystawa zawiera także m. in. akty zgonu weteranów powstania, karty meldunkowe rodzinne weteranów, przykłady artykułów prasowych na temat powstańców, reprodukcje pocztówek z sylwetkami powstańców itp. Do najmłodszych archiwaliów należą fotografie miejsc pamięci powstania styczniowego oraz wlepki wydane w br. w Lublinie. Końcowym akcentem było wpisanie się do kroniki archiwum oraz wykonanie wspólnej fotografii pracowników APK z grupą archiwistów z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Wystawę można zwiedzać codziennie od poniedziałku do piątku, w godzinach pracy archiwum, do końca 2013 r. Grupy zorganizowane są proszone o wcześniejsze zapisy drogą mailową lub telefoniczną.
